Pedagogika

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
82 
shaxsning kasb-hunar ta’limiga bо‘lgan о‘z ehtiyojlarini qondirishga intilishining 
kengayishi; 
-  ijtimoiy  talab  sust  bо‘lgan  mutaxassisliklarni  egallash  sababli  mehnat 
bozorida tanglikning paydo bо‘lishi; 
-  ta’lim  muddatlari  va  shakllarining  о‘zgarishi  hamda  mutaxassisning 
mehnat bozoriga qaytarilishi tufayli mehnat bozoridagi tanglikning pasayishi. 
Mamlakatda  ta’lim  olish  ahamiyatining  ortishi  bugungi  kunda  bir  qator 
omillar bilan belgilanadi: 
-  turli  daraja  va  yо‘nalishdagi  malakali  mutaxassislarni  talab  etadigan 
sanoat ishlab chiqarishning tez va jadal rivojlanishi; 
-  iqtisodiyotning  xususiy  sektori,  kichik  biznes,  dehqon  va  fermer 
xо‘jaliklarining  yuqori  talablari.  Bu  borada  savdo  va  tadbirkorlikni  boshqarish, 
marketing, qonuniy huquqlarni himoya qilish, ish yuritish, buxgalteriya va boshqa 
sohalarda  personaldan  zamonaviy  bilimlarni  talab  etadigan  biznes  sektorining 
faol rivojlanishi; 
-  ijtimoiy  faol  fikr  va  ta’limning  yangi  ijtimoiy-iqtisodiy  sharoitlarga 
moslashishi,  muvaffaqiyatli  ijtimoiy  mobillik  va  yuqori  statusga  ega  bо‘lish 
moddiy farovonlikka erishishning eng muhim omillaridan biri sifatida namoyon 
bо‘lishi; 
- yoshlarning istiqbolli va nufuzli kasblarga tо‘g‘ri yо‘naltirilishi. 
О‘zbekiston  mehnat  bozorida  keyingi  yillarda  yuzaga  kelgan  ahvol  tahlili 
kasblarga bо‘lgan talab dinamikasini tavsiflovchi bir qator tendensiyalarni aniqlab 
berdi.  Birinchidan,  barcha  kasb-hunarlar  (kasb-hunar  ta’limining  turli  darajasi 
kо‘zda tutilgan) guruhlari bо‘yicha vakansiyalar soni oshganligi kuzatilmoqda va 
bu  iqtisodiy  barqarorlashish,  ma’lum  iqtisodiy  о‘sishdan  dalolat  beradigan 
kо‘rsatkichdir. Ikkinchidan, ishchi kasblarga bо‘lgan barqaror talab hamda kasb-
hunar  ta’limi  va  tayyorgarlikni  talab  etmaydigan  kasblarga  bо‘lgan  ehtiyojning 
ijobiy dinamikasi kuzatilmoqda. 
Davlat  boshqaruvi  siyosatining  muhim  va  strategik  omili  bо‘lgan  mehnat 
bozori  hamda  ta’lim  sohasidagi  aloqadorlik  uzoq  vaqt  davomida  chetda  qolib 
keldi. Shu sababli kasb ta’limi bozorining eng muhim hisoblanuvchi qо‘shimcha 
kichik segmentlarni о‘z ichiga olgan ta’lim bozori rivojlanishiga yetarlicha e’tibor 
berilmadi.  Mehnat  bozori  ham  ta’lim  bozori  kabi  pul  va  moliya,  turar  joy, 
buyurtma, investitsiya, innovatsiya, axborot, qimmatli qog‘ozlar bozorini qamrab 
oluvchi  yagona  bozor  tizimini  tashkil  etuvchi  tuzilmadir.  Hozirgi  vaqtda  in-
vestitsiyalar ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan eng yuqori va tez samara berib, mehnat va 
ta’lim  tizimining  barqarorligini  ta’minlovchi  muhim  omil  sifatida  namoyon 
bо‘lmoqda. 
Bozor  munosabatlarining  rivojlanishi  nuqtayi  nazaridan  ta’lim  bozori 
muomala  sohasi  yoki  ta’lim  xizmatlari  oldi-sotdisi  yuzasidan  olib  boriladigan 

---