K k o o r r X x o o

Axborot texnologiyalarni tarkibiy qismi 
Ishlab chiqarish sohasida foydalaniladigan me’yoriy, texnologik 
jarayon, texnologik operasiyalar singari texnologik tushunchalarni axborot 
texnologiyalarda ham qo’llash mumkin. Mazkur tushunchalarni istalgan 
texnologiyada jumladan axborot texnologiyada ham ishlab chiqarishdan 
oldin maqsadni belgilab olish maqsadga muvofiqdir. So’ng, belgilangan 
maqsadga etuvchi ko’zda tutilgan barcha harakatlarni strukturalashni 
o’tqazish va zarur bo’ladigan dasturiy vositalarni tanlash lozim. 
Axborotlarni qayta ishlash jarayoni darajalar bo’yicha iyerarxik struktura 
ko’rinishda tasvirlanadi. 
1 daraja – navbatdagi darajalarning operasiyalari va harakatlardan 
tashkil topgan uzoq muddatli texnologik jarayonlar amalga oshiriladigan 
bosqichlardir. 
2 daraja - boshqarish natijasida 1 – darajali dasturiy muhitda 

---

tanlangan konkret obyekt yaratiladigan operasiyalar.
3 daraja – qo’yilgan maqsadga mos operasiyalarni bajarishga olib 
keluvchi, ish usullarni har bir dasturiy muhit uchun standart harakatlar 
yig’indisidir. Har bir harakat ekran mazmunini o’zgartiradi. 
4 daraja – klaviatura va sichqonchani boshqarish bo’yicha oddiy 
operasiyalardir. 
Mazkur turli kombinasiyali oddiy operasiyalarni cheklangan sonidan 
harakatlar tuziladi, hamda turli kombinasiyali harakatlardan u yoki bu 
bosqichni belgilovchi operasiyalar tuziladi. Texnologik bosqichlar yig’indisi 
texnologik jarayonini tashkil etadi.
Axborot texnologiyalar qo’yidagi talablarga javob berishi kerak:
- axborotlarga ishlov berishni operasiyalar, bosqichlarga taqsimlash 
jarayonini yuqori darajada ta’minlanligi; 
- qo’yilgan maqsadga erishish uchun zarur bo’lgan barcha elementlar 
to’plamidan tashkil topganligi; 
- uzluksiz xarakterga ega bo’lish.
Texnologik jarayonining bosqichlari, harakatlari va operasiyalari 
standartlashtirilgan va soddalashtirilgan bo’lishi kerak, bu esa axborot 
jarayonlarni maqsadli boshqaruvini yanada samarali amalga oshirishga 
imkon beradi.