Toshkent moliya instituti korxonalarni rivojlantirish strategiyasi

ЯИМнинг 
ўсиши, 
2016
й.
прогноз
7,8 %
 
Ma’ruzada jahon miqyosida savdo-sotiq ishlarining o‘sish sur’ati sezilarli darajada 
sustlashgani, eksport qilinadigan eng muhim tovarlarga nisbatan tashqi talabning kamayishi 
va narxlarning pasayishiga qaramasdan, mamlakatimiz tashqi savdo aylanmasida ijobiy 
saldoga erishilganligi, buning evaziga davlatimizning oltin-valyuta zaxirasini oshirish 
imkonini yaratilganligi ta’kidlab o‘tildi.  
Darhaqiqat jahon iqtisodiyoti rivojidagi bunday holatga quyidagi tendensiyalar  
ta’sir etmoqda: 
                                                 
11
Ўзбекистон  Республикаси  Президенти  Қарори.  “2016  йилга  асосий  макроиқтисодий  кўрсаткичлар  ва  давлат 
бюджети параметрлари прогнози тўғрисида”.  ПҚ-2455 сон, 2015 йил 22 декабр. 
 

---

 
57 
 
Iqtisodiyotni  tuzulmaviy  isloh  etish  va  modernizatsiyalash  tufayli  nafaqat  eksport 
hajmini  yuqori  sur’atlarda  barqaror  o‘sishiga,  balki  uning  tarkibini  sifat  jihatdan 
yaxshilanishiga erishilmoqda:   

  2015  yilda  YAIM  tarkibida  nodavlat  sektorining  ulushi  82,9%    bo‘lib,  ulgurji  va 
chakana savdo, hamda qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining esa qariyib 100%i nodavlat sektori 
tomonidan ishlab chiqarilmoqda; 

  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlikning  YAIMdagi  ulushi  1991  yilda  1,5%ni 
tashkil  etgan  bo‘lsa,  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2015  yil  28  apreldagi  
“Iqtisodiyotda  xususiy  mulkning  ulushi  va  ahamiyatini  oshirish  chora-tadbirlari 
to‘g‘risidagi”  qarori  bilan  tasdiqlangan  Xususiylashtirish  dasturning  amalga  oshirilishi 
natijasida  YAIMda  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlikning  ulushi  56,7  foizdan  oshdi. 
YA’ni 2000 yilga nisbatan uning ulushi 1,8 barobar oshganligini ko‘rishimiz mumkin,  2016 
yilda esa bu ko‘rsatkich yanada oshirish nazarda tutilmoqda; 

  2015  yilda  YAIM  o‘sishining  yarmidan  ko‘pi  xizmat  ko‘rsatish  sohasiga  to‘g‘ri 
keldi. YAIMdagi ulushi 1991 yilda 16,3%ni tashkil etgan bo‘lsa, 2010 yilda 49 foiz va 2015 
yilda 
54,5 
foizga  etdi.    Bunda,  avvalambor  zamonaviy  informatsion-kommunikatsiya 
texnologiyalariga asoslangan xizmat turlarini tez rivojlantirish hisobiga 2010 yilga nisbatan 
xizmat  ko‘rsatish  14,0  foizga  oshdi.  2016  yilda  xizmatlar  ko‘rsatish  hajmini  2015  yilga 
nisbatan 17,4 foizga oshirish nazarda tutilmoqda; 

  1991-2015  yillar  mobaynida  YAIMda  sanoat  ulushi  3  barobar,  ya’ni  11%dan 
33,5%ga  o‘sdi.  ishlab  chiqarishni  modernizatsiya  va  diversifikatsiya  qilish,  texnologik 
yangilash  natijasida  sanoat  ishlab  chiqarish  2015  yilda  2014  yilga  nisbatan  8  foizga, 
jumladan iste’mol tovarlari 9,7 foizga o‘sdi. 2016 yilda YAIMda sanoatning ulushi yanada 
ko‘paytirib, uning hajmini 2015 yilga nisbatan 8,2 foizga oshirish kutilmoqda.  
Jahon  iqtisodiyotidagi  murakkab  holatni  hisobga  olgan  holda  Prezidentimiz  “Jahon 
moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi  hamon  davom  etayotganiga  qaramasdan,  hisobot  yilida  yalpi 
ichki  mahsulot  8  foiz,  sanoat  mahsulotlari  ishlab  chiqarish  hajmi  8  foiz,  qishloq  xo‘jaligi 

---

 
58 
mahsulotlari  qariyb  7  foiz,  qurilish-montaj  ishlari  hajmi  salkam  18  foizga  oshdi
12
-  deb, 
mamlakatimiz  YAIM  o‘sish  sur’atlarining  barqarorligini  ta’minlashda  iqtisodiyotdagi 
etakchi tarmoqlarning yuqori o‘sish sur’atlari mustahkam zamin ekanligi alohida ta’kidladi ( 
2.6 jadval).