tomchilatib sug‗orish 12121 ga, egiluvchan quvurlar orqali sug‗orish 46650 ga va
polietilen plyonka to‗shab sug‗orish esa 14710 ga maydonlarda foydalanilib jami
quvurlar orqali sug'orish bo'yicha ilk tajribalar o'tkazilgan. Tajribalarda diametri
20 mm li sifon naylardan foydalanilgan. Sifon nayni suv bilan to'ldirib egat
boshiga o'rnatish uchun u o'q ariqdagi suvga botirilib bosh barmoq bilan bir uchi
berkitilgan va ushbu berkitilgan uchi tezlik bilan o'q ariq qirg'og'idan oshirilib
29
sug'orish egatiga tashlangan hamda ochib yuborilgan va sug'orish uchun suv bir
tekisda oqa boshlagan.
Tajribalar sifon naylar orqali g'o'za sug'orilganda egatlarning bosh qismini
yuvilib ketishi kamaygan, suv me'yori yaxshilangan.
1963 yilda O'zPSUYEAITI tadqiqot bazasida g'o'zani ko'chma egiluvchan
quvurlar yordamida sug'orish bo'yicha tajribalar o'tkazilgan. Tajribada diametri
200-300 millimetrli quvurlar o'qariqlar o'rniga g'o'za qator oralariga ko'ndalang
qilib o'rnatilgan. Quvurning har 60 santimetrida teshikchalar bo'lgan va u orqali
egatlarga suv oqizilgan. Quvurdan taraladigan suv miqdorini o'zgartirib turish
uchun suv chiqadigan teshikchalarga surma qopqoq o'rnatilgan. G'o'za qator
oralatib sug'oriladigan bo'lsa, suv qo'yilmaydigan egat qarshisidagi teshiklar
berkitib qo'yilgan. Bu usulda suv 10 foiz tejalgan hamda ish unumi ortib, gektariga
qo'shimcha hosildorlik 4,8 tsentnerni tashkil etgan.
Mintaqamizda
suv
manbalari
chegaralangani,
sug'orishning
ilg'or
texnologiyalarni joriy etish, resurs tejamkor usullardan keng foydalanish talab
etiladi.
M.Xasanov hamda M.Toshmatovlarning 1992 yilda o'tkazgan tajribalarida
yuqori nishablikka ega bo'lgan sug'oriladigan tipik bo'z tuproqli yerlarda g'o'zalar
tuproq ostida hosil qilingan sun'iy quvurlar orqali sug'orilganda egat olib
sug'orishga nisbatan tuproqdagi namlik yaxshi saqlangan, sug'orishda yuqori
darajada suv tejalgan hamda egatlar bo'ylab sug'orishga nisbatan hosildorlik 2,7
s/ga oshgan [9; 19-b.].
Sh.Xolmatova o'zining O'zPSUYEAITIda 1993-1995 yillari o'tkazgan
tajribalarida sun'iy quvur hosil qiladigan ish organi yordamida qator orasi 60 sm
bo'lgan g'o'zalarni egatlari o'rtasida tuproq ostida hosil qilingan sun'iy quvurlar
orqali sug'organ. Sun'iy quvur hosil qiladigan ish organi qirquvchi pichoq, uning
orqa tomoniga o'rnatilgan suv o'tkazuvchi quvur, ulagich, tortuvchi sim arqon va
sun'iy quvur hosil qilgichdan tashkil topgan.
30
Sun'iy quvur hosil qiladigan ish organi kultivator orqa gryadillariga egat
ochgichlar o'rniga 12-15 sm, 22-25 sm, 32-35 sm chuqurlikka sozlab o'rnatilib
tajribalar o'tkazilgan [7].
Tajribalarda sug'oriladigan tipik bo'z tuproqli yerlarda qator orasi 60 sm
bo'lgan g'o'zalarni tuproq yuvilishiga qarshi tuproq ostida hosil qilingan sun'iy
quvurlar orqali ma'danli o'g'itlarni suv bilan eritib sug'organ. Tajriba natijalari 1.2-
jadvalda keltirilgan.
1.2-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: