Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

ISHLATILISH DOIRASI, TA‘RIFLAR. 
 
 
1.1.1.  Elektr  uskunalarining  tuzilish  qoidalari  (EUTQ)  500  kV  gacha  bo‗lgan 
elektr  energiyasini  ishlab  chikaruvchi,  elektr  ta‘minlovchi  va  istimol  kiluvchilarni 
yangidan  qurilayotgan  va qayta qurilayotgan  elektr  uskunalariga  taalluqli. 
Ushbu  Qoidalarning  ayrim  talablarini  mavjud  elektr  uskunalariga  agar  bu 
elektr  uskunani  soddalashtirsa,  qayta  qurish  harajatlari  texnik-iqtisodiy  hisoblar  bilan 
asoslangan  bo‗lsa  va  shu  qayta  qurish  ishlatilayotgan  elektr  uskunalariga  tegishli 
xavfsizlik  talablarini  ta‘minlashga  qaratilgan  bo‗lsa qo‗llash mumkin.  
Ushbu  Qoidalar  talablari  qayta  qurilayotgan  elektr  uskunalari  uchun  faqat 
uning  qayta  qurilayotgan  qismiga  taalluqlidir.  Masalan,  qisqa  tutashuv  (QT)  shartlari 
bo‗yicha almashtirilayotgan  apparatlarga. 
1.1.2.  EUTQ  elektr  uskunalari  va  ularning  jihozlarini  ekspluatatsiya  sharoitida 
rejali  -  oldi  olinuvchi  va  profilaktika  sinovlarini,  ta‘mirlashlarni  o‗tkazish, 
shuningdek,  xizmat  ko‗rsatuvchi  xodimning  amaldagi  texnik  ekspluatatsiya  qoidalari 

---

 
85 
va  texnika  xavfsizligi  qoidalari  talablari  hajmida  muntazam  o‗qitish  va  bilimlarini 
tekshirilishi  zarurligini  hisobga olgan holda ishlab  chiqilgan. 
1.1.3.  Elektr  uskunalari  deb  mashinalar,  apparatlar,  liniyalar  va  yordamchi 
jihozlar  (ular  o‗rnatilgan  qurilmalar  va  xonalar  bilan  birga)  birlashmasiga  aytiladi  va 
ular  elektr  energiyasini  ishlab  chiqarish,  o‗zgartirish,  transformatsiyalash,  uzatish, 
taqsimlash  va boshqa turdagi energiyaga  o‗zgartirishga  mo‗ljallangan  bo‗ladi. 
Elektr  xavfsizligi  bo‗yicha  elektr  uskunalari  Qoidalarga  asosan  1000  Vgacha 
va  1000  Vdan  yuqori  (kuchlanishning  effektiv  qiymati  bo‗yicha)  bulgan  elektr 
uskunalariga  bo‗linadilar. 
1.1.4.  Ochiq  yoki  tashqi  elektr  uskunalari  deb  atmosfera  ta‘siridan  bino 
yordamida himoya qilinmagan  elektr  uskunalariga  aytiladi. 
Faqatgina  shiypon,  to‗r  panjara  va  hokazolar  bilan  himoya  qilingan  elektr 
uskunalari  tashqi deb qaraladi. 
YOpiq  yoki  ichki  elektr  uskunalari  deb  atmosfera  ta‘siridan  himoya  qiluvchi 
binoni ichida  joylashgan  elektr  uskunalariga  aytiladi.