N. J. Toshmanov rivojlanish biologiyasi fanidan laboratoriya mashg

 

Maqsad:  Maxsus  xususiyatga  ega  biriktiruvchi  tо„qimalar  maxsus  xususiyatga  ega 

biriktiruvchi  to„qimalar  tuzilishini  mikropreparatlar,  rangli  jadvallar  va  atlas  yordamida 

o„rganish.  

O‘quv jihozlari: mikroskop, mikropreparat, atlas, rangli jadvallar va o„quv adabiyotlari. 

 

Mashg‘ulotning nazariy qismi: 

Retikulyar  (to„rsimon)  retikulyar  hujayralar  va  retikulin  tolalardan  tashkil  topgan. 

Retikulyar  hujayralar  o„siqlari  bilan  birlashib,  to„rsimon  (reticulum)  tuzilmani  hosil  qiladi. 

Retikulyar hujayralarga retikulin tolalar zich tegib yotadi. Retikulyar to„qima organizmning turli 

qismlarida  uchraydi.  Bu  to„qima  suyak  ko„migi,  limfa  tuguni  va  taloqning  stromasini  hosil 

qiladi. 

Retikulyar  to„qimani  ichak  shilliq  qavatida,  buyrakda  va  boshqa  organlarda  ham 

uchratish  mumkin.  Uning  asosiy  vazifalaridan  biri  qon    shaklli  elementlari  ishlanib  chiqishida 

maxsus mikromuhit hosil  qilishdir. Bu to„qima hosil qilgan qovuzloqlarda rivojlanayotgan qon  

shaklli  elementlarining  turli  hujayralarini  uchratish  mumkin.  Retikulyar  to„qimaning  ba‟zi 

hujayralari to„rdan ajrab, erkin retikulyar hujayralarni hosil kiladi.  

Yog‘ to‘qimasi. Yog„ hujayralari biriktiruvchi to„qimaning ma‟lum qismlarida to„planib, 

yog„ to„qimasini hosil qiladi. Ikki xil yog„ to„qimasi tafovut qilinadi: oq va qo„ng„ir. 

Oq  yog„  to„qimasi  hujayralari  yuqorida  tasvirlangan  tuzilishga  ega  bo„lib,  u  yog„ 

to„qimasining  asosiy  qismini  tashkil etadi.  Qo„ng„ir  yog„  to„qimasi  odamda  ilk  yoshlik  davrida 

(kuraklar  atrofida  va  tananing  yon  taraflarida)  uchraydi.  Yog„  hujayralaridagi  yog„  to„plamlari 

energetik  manba  hisoblanadi.  100  g  yog„  yonganda  energiyadan  tashqari  107,1  g  suv  ajraladi. 

Shunday  qilib,  suv  yetishmaganda  yog„  suv  manbayi  bo„lib  ham  xizmat  qiladi.  Yog„

 

to„qimasi 

mexanik funktsiyani ham bajarib, organizmni  turli ta‟sirlardan saqlaydi (masalan, teri osti  yog„ 

kletchatkasi).