Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi

Rekviyem — Motsartning eng ulug' asarlaridan biridir. 
          An'anaviy  lotin  matniga  dafn  marosimida  ijro  etish  uchun  yozilgan  bu  asar  o'z 
musiqasiga  ko'ra,  sig'inish  aqidalari  doirasidan  chiqib  ketadi.  Xor,  vokal  kvarteti  va 
simfonik  orkestr  vositalarida  Motsart  chuqur  insoniy  tuyg'u  va  iztiroblarni 
mujassamlashtiradi:  unda  odamlardagi  ruhiy  ziddiyatlar  dramatizmi,  qiyomatning 
dahshatli  manzaralari,  yaqinlarni  yo'qotishdagi  buyuk  qayg'u  va  alam,  insonga  bo'lgan 
ishonch  va  muhabbat  aks  etgan. 
Motsart  Rekviyemni  oxiriga  yetkaza  olmaydi:  ushbu 
buyuk asar ustidagi ishni o'lim o’zib qo'yadi. Qolgan eskizlardan, qoralama yozuvlardan 
foydalangan holda bu  asarni Motsartning shogirdi Zusmayer oxiriga  yetkazgan. Motsart 
1791-yil 4-dan 5-dekabrga o'tar kechasi vafot etadi (shunda u o'ttiz olti yoshda edi). Dafn 
marosimi  fojiali  sharoitda  o'tkaziladi.Moddiy  imkoniyati  yo'qligidan  buyuk  kompozitor 
umumiy  qabristonga  qo'yiladi.Uning  aniq  ko'milgan  joyi  haligachama'lum  emas. 
Endilikda  Vena  qabristonining  eng  old  qismidaMotsartga  o'rnatilgan  go'zal  haykalni 
ko'rish  mumkin.
  Afsuski,  uning  ostida  buyuk  kompozitorning  xoki  mavjud  emas. 
Zamondoshlar  o'z  davridagi  eng  buyuk  insonlardan  birini  so'nggi  yo'lga  shu  tarzda 
kuzatishgan edi.