K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Gaz kondensatlari. Gaz konlaridan olinadigan gaz yonilg‘ilari 
tarkibida uglevodorodlarning ancha og‘ir fraksiyalari ko‘pincha 
mavjud bo‘ladi, ular gaz bosimi ortganida va harorati pasayganida, 
oson suyuqlanadi. Gaz kondensatlari deb atalmish ushbu fraksi-
yalar neftdan olingan standart suyuq yonilg‘ilar o‘rnida, mazkur 
yonilg‘ilar kamyob bo‘lganida, yoki iqtisodiy mulohazalarga ko‘ra, 
ishlatilatilishi mumkin. Respublikamiz hududidagi gaz konlaridan 
olinadigan 1 m
3
 gazning tarkibidan 15–170 sm
3
 suyuq gaz kon-
densatlari olinadi. 
97
Albatta, gaz kondensatlarini dvigatellar konstruksiyasini deyar-
li  qayta  o‘zgartirmagan  holda  qo‘llash  maqsadga  muvofiq  bo‘la-
di. Gaz kondensatlarining muhim tomoni – ishlab chiqarishning 
arzonligi, saqlanganida xossalarining o‘zgarmasligi, xususiyatlari 
va tarkibining doimiyligidadir. Turli konlardan olinadigan gaz kon-
densatlarining tarkibida uchqun bilan yondiraladigan dvigatellar 
talablariga javob beradigan yengil gaz kondensatlari va dizellarda 
qo‘llash mumkin bo‘lgan og‘ir gaz kondensatlari mavjud bo‘la-
di. Markaziy Osiyo hududiga mansub bo‘lgan bu ikki turkum gaz 
kondensatlarining ba’zi bir xususiyatlarini ko‘rib chiqamiz. Ikkala 
turkum uchun umumiy jihatlar shuki, gaz kondensatlari tarkibida 
cheksiz birikmalar mavjud emas va ular aromatik, naften hamda 
parafinli  uglevodorodlardan  tarkib  topgan.