K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Moyli bo‘yoqlar. Moyli  bo‘yoqlar  tabiiy  va  sun’iy  aliflarga 
quruq bo‘yovchi moddalar va to‘ldirgichlar qo‘shish yo‘li bilan 
olinadi. Quyuq bo‘yoqlarni ishlatishda ularga 20–50 foizgacha alif 
qo‘shilib, kerakli qovushoqlikkacha suyultiriladi. Keyingi payt-
larda bo‘yoqlarning qovushoqligini kamaytirish va ularning ba-
hosini arzonlashtirish maqsadida ularga oz miqdorda (5–10 foiz) 
uayt-spirit yoki skipidar qo‘shilmoqda. 
Moyli bo‘yoqlar yuzalarga, odatda, ikki qatlamda sepiladi (yoki 
surtiladi), ko‘pchilik hollarda birinchi qatlam quritilganidan so‘ng 
grunt vazifasini bajaradi. Moyli bo‘yoqlar asosida hosil qilingan 
qoplam yuqori adgezion xususiyatga ega bo‘lib, atmosfera ta’siriga 
chidamli, elastikligi yuqori va neft mahsulotlari ta’sirida erimaydi. 
Shu bilan birga, moyli bo‘yoqlar bir qator kamchiliklarga ega, jum-
ladan, hosil qilingan qoplam quritilganidan so‘ng va hatto jilolan-
ganidan keyin ham yetarli darajada yaltiramaydi, qoplamni quritish 

---

274
uchun ko‘p vaqt (24–48 soat) sarflanadi; kimyoviy mustahkamligi 
yuqori emas va tez eskiradi. 
Shuning uchun avtomobillarni bo‘yashda moyli bo‘yoqlar sof 
holda ishlatilmaydi. Avtotransport korxonalarida qoplamalarni 
tiklashda ishlatiladigan bo‘yoqlar tarkibidagi parda hosil qiluvchi-
lar aralashma holida bo‘ladi, masalan, alif (o‘simlik moyi) va qattiq 
parda hosil qiluvchi (smolalar) aralashmasidan foydalaniladi.