A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a


 .3 .  Fors  tilining  manbalarda  tutgan  o ‘rni



Download 6,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/420
Sana31.12.2021
Hajmi6,54 Mb.
#275149
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   420
Bog'liq
--Manbashunoslik.Abdumajid Madraimov

5 .3 . 
Fors  tilining  manbalarda  tutgan  o ‘rni 
Arab xalifaligining siyosiy,  iqtisodiy va  harbiy qudratining zaiflashuvi
43


va mahalliy hokimlaming kuchayishi natijasida asta-sekin markaziy hukumat 
nomigagina  Bag'dodda bo'lib, uning o'lkalardagi noiblari deyarli mustaqil 
davlatlar sifatida faoliyat  ko‘rsata boshladilar.  Bu esa madaniyat, ilm-fan 
sohasiga katta ta’sir o ‘tkazdi.
Nomigagina xalifalikka qaram mamlakatlarda awal oddiy xalq orasida. 
asta-sekin  olimlar va  davlat  ayonlari  va  rahbarlari  orasida  arab  tili  bilan 
birgalikda  fors va turkiy tillardan  foydalanilishi  natijasida arab tili  din  va 
diniy  bilimlar  tiliga  aylandi.  She’riyat  va  tarixda  forsiy  va  turkiy  tillar 
m a’lum mavqega ega bo'lib, ularda ilmiy, badiiy va tarixiy asariar yaratildi, 
davlat hujjatlari yuritila boshlandi.  Bora-bora forsiy til davlat tili darajasiga 
ko'tarilib,  bu  tilda juda  katta  hududda  badiiy  va  tarixiy asariar yaratildi.
Masalan,  Bayhaqiyning  «Tarixi  Mas’udiy*,  Nizomiddin  Shomiy  va 
Sharafuddin  Ali  Yazdiyning  “Z afarnom a”  asarlari,  Mirzo  Ulug'bek 
rahnamoligi va ishtirokida bitilgan “Tarixi ulusi arba’” (“To'rt ulus tarixi”), 
Muhammad Mirxondning “ Ravzat us-safo” (“Jannat bog'i”), G'iyosiddin 
Xondamiming “Xulosat ul-axbor” va “ Habib us-siar” ,  Mirzo Haydaming 
“Tarixi  Rashidiy” va boshqalar forsiy tilda bitildi.  Movarounnahrda forsiy 
va  turkiy  tildan  doimo  yonma-yon  foydalanilar edi.
Bizning  tariximizga  oid  salmoqli  tarixiy  manbalar  aw al  arab  tilida 
y aratilgan  b o 'lsa ,  ayniqsa  davlat  rah b arlari  yoki  h o k im lar  arab 
bo'lganlarida, keyincha forsiy tilda bitildikim, bu til ilmiy doiralar, madrasa 
va maktablarda umumiy taraqqiyot  darajasini  belgilovchi  zarurat  sifatida 
o'rgatilar va  XIX asr oxirigacha ziyoli  oilalarda arab tili  din va  “Q uro’ni 
karim ”  tili  sifatida,  she’riyat  va  boshqa  sohalar  uchun  forsiy  va  turkiy 
tillari  istifoda  etilar edi.

Download 6,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   420




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish