Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

 

3.7-jadval 

Sintetik schotlarning 

OBOROT  QAYDNOMASI ,20- yil iyul 

№ 

Sintetik schotlar 

nomi 

1 iyulga qoldiq 

Iyul oyidagi oborot 

1 avgustga qoldiq 

Debet 

Kredit 

Debet 

Kredit 

Debet 

Kredit 

1 

Asosiy vositalar  

1 480 00

0  

- 

- 

- 

1480 

000 

- 

2 

Xom-ashyo va 

Materiallar 

2 820 00

0  

- 

1 548 00

0  

1 332 00

0  

3 036 00

0  

- 

3 

Asosiy ishlab 

chiqarish  

 164 400   240 000  

1 332 00

0  

- 

1 496 40

0  

240 000  

4 

Kassa 

 3 900  

- 

 400 000   400 000  

3 900  

- 

5 

Hisob-kitob schoti  

3 186 70

0  

- 

2 200 00

0  

3 000 00

0  

2 386 70

0  

- 

6 

Boshqa debitorlar 

qarzi  

3 400 00

0  

- 

- 

220 000   120 000  

- 

7 

Boshqa 

majburiyatlar  

 

6 640 00

0  

 140 000   110 000  

 

110 000  

8 

Ustav kapitali 

- 

3 000 00

0  

- 

- 

- 

3 000 00

0  

9 

Taqsimlanmagan 

foyda  

- 

395 000  

- 

- 

- 

395 000  

1

0 

Xodimlar bilan 

mehnatga haq 

to‘lash bo‘yicha 

- 

 680 000    461 000    491 000  

- 

710 000  

---

 

 

hisoblashuvlar  

1

1 

Mol yetkazib 

beruvchilar va 

pudratchilarga 

to‘lanadigan schotlar  

- 

6 600 00

0  

3 000 00

0  

1 548 00

0  

- 

5 148 00

0  

 

J a m i 

11 055 0

00  

11 055 0

00  

9 081 00

0  

9 081 00

0  

9 603 

000  

9 603 

000  

 

  

Yuqorida ko‘rsatilgan tengliklardan birortasining buzilishi xo‘jalik muomalalarini schotlarga 

yozishda yoki summalarni jamlashda xatoga yo‘l quyilganligidan dalolat beradi. 

Shunday  qilib,  sintetik  schotlarning  oborot  qaydnomasi  schotlardagi  yozuvlarning 

to‘g‘riligini nazorat qilish, shuningdek, yangi balans tuzishda ham ishlatilar ekan.  

Agar  korxonada  «Xo‘jalik  operatsiyalarini  hisobga  olish  daftari»  yuritilsa,  u  holda  sintetik 

schotlar  bo‘yicha  to‘g‘ri  tuzilgan  oborot  qaydnomasi  boshqa  jami  nazorat  summasini  tekshirishga 

ham  imkon  beradi.  Ya'ni  sintetik  schotlar  bo‘yicha  oborot  qaydnomasidagi  debet  va  kredit 

oborotlarining yig‘indisi ko‘rsatilgan daftardagi oborotlar yig‘indisiga teng bo‘lishi lozim. 

Sintetik schotlar bo‘yicha oborot qaydnomasi, avvalo nazorat ahamiyatiga ega. Uning tuzilishi 

joriy  buxgalteriya  hisobidagi  xatolarni  aniqlashga  imkon  beradi.  Agar  oborot  qaydnomasidagi 

juftliklardan birortasida debet va kredit oborotlari o‘zaro teng chiqmasa, buning sababi quyidagicha 

bo‘lishi mumkin: 

1. 

Qaysidir  bitta  schotning  debeti  bo‘yicha  summa  to‘g‘ri  yozilgan,  ammo  uning  bilan 

korrespondensiyalangan  schotning  krediti  bo‘yicha  summa  tushirib  qoldirilgan  yoki  noto‘g‘ri 

ko‘rsatilgan yoki aksincha bo‘lishi mumkin. 

2. 

Buxgalteriya provodkasining summasi bitta schotning debetiga ikki marta yozilib, ammo 

boshqa  schotning  kreditida  ko‘rsatilmagan,  yoki  aksincha,  bitta  schotning  kreditida  ikki  marta 

yozilib, uning bilan korrespondensiyalanadigan schotning debetiga yozilmagan bo‘lishi mumkin. 

3. 

Buxgalteriya  provodkasining  summasi  bitta  schotning  debetiga  ikki  marta  va  boshqa 

schotning kreditiga ikki marta yozilgan.  

4. 

Bitta schotning qoldig‘i va (yoki) debet oboroti boshqa schotning kredit qoldig‘i va (yoki) 

debet oboroti sifatida yozilgan bo‘lishi mumkin. 

5. 

Ayrim  schotlar  bo‘yicha  qoldiqlar  va  oborotlar  tushirib  qoldirilgan  yoki  noto‘g‘ri 

ko‘rsatilgan bo‘lishi mumkin. 

Xo‘jalik  operatsiyalarining  soni  kam  sodir  bo‘ladigan  va  mulklari  kam  bo‘lgan,  ishlab 

chiqarish  sohasidagi  korxonalar,  masalan,  dehqon  xo‘jaliklarida  joriy  buxgalteriya  hisobi 

yozuvlarining to‘liqligi va ishonchliligi “Xo‘jalik operatsiyalarini hisobga olish daftari” yordamida 

nazorat qilinadi (2.8-jadval).  

 

 

 

---