Ingenerlik geodeziyasi

Geometrik  nivelirlashda-  gorizontal  kurish  nuri  yordamida  nisbiy  balandlik 
aniklanadi. Geometrik nivelirlashning o`rtadan va oldinga nivelirlash usullari mavjud.  

---

 
 
 
 
1
3
 
 
 82-
rasm. O`rtadan geometrik nivelirlash  
 
 
83-rasm. Oldinga geometrik nivelirlash  
O`rtadan  nivelirlash  usulida  a)  B  nuktani  A  nuktadan  h  nisbiy  balandligini 
aniklash  uchun  ular  urtasiga  nivelir  o`rnatiladi  va  bu  nuktalarda  tikib  qo`yilgan 
reykalardan tegishlicha orkadan a va oldindan b sanoqlar olinadi 82-rasm, a -ga kura 
nisbiy balandlik.  
h = a - b                                       (1)  
Agar  a  ›  b  bulsa,  nisbiy  balandlik  musbat  va  aksincha,  teskari  yunalishda 
nivelirlansa, sanoklar nomi o`rni almashib a ‹ b va nisbiy balandlik manfiy buladi. A 
nuktaning  balandligi  NA  ma`lum  bulganda  V  nuktaning  balandligi  NV  kuyidagi  ikki 
formula yordamida xisobla:  
1. Nisbiy balandlik orqali  

---

 
 
 
 
1
3
 
 
NV = NA + h                                  (2)  
Ya`ni  keyingi  nuktaning  balandligi  oldingi  nuktaning  balandligiga  nuktalar 
orasidagi nisbiy balandlik qo`shilganiga teng.