“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис


“Сервис” илмий-амалий журнал



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet240/283
Sana25.02.2022
Hajmi3,95 Mb.
#270399
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   283
Bog'liq
1. СЕРВИС 2020-4 ЖАМИ (2)

Сервис” илмий-амалий журнал 
 
2020 йил 4-сон 
170 
кўпайган)
1
ва тўлиқсиз иш стажи билан пенсияга чиқаѐтганлар сони (жами тайинланган 
пенсиялар таркибида тўлиқсиз стаж билан тайинланган пенсиялар улуши 2015 йилда 11,4 
фоизни ва 2019 йилга келиб 26,4 фоизни ташкил қилган) ўсиш тенденциясига эга 
эканлиги; фуқароларнинг ѐшга доир пенсия миқдори билан меҳнат стажи ўртасидаги 
боғлиқликнинг заифлиги ҳамда иш стажига нисбатан 7 йил давомийликдаги минимал 
талаб мавжудлиги фуқароларнинг давлат ижтимоий суғуртасидаги иштирокига салбий 
таъсир ўтказиши (ўртача ойлик иш ҳақи даражасида 30 йиллик ва 10 йиллик меҳнат 
стажига эга бўлган фуқароларнинг пенсия миқдори ўртасидаги фарқ тахминан 220-250 
минг сўмни ташкил этади), нодавлат пенсия таъминотининг шаклланмаганлиги; ижтимоий 
нафақалар таъминотининг етарли даражада шаффоф эмаслиги. Шу каби долзарб 
муаммоларнинг мавжудлиги уларни ҳал этиш борасида илмий-тадқиқотлар олиб 
борилиши зарурлигини тақозо этади.
Ижтимоий суғуртанинг мазмун-моҳияти ҳамон турли адабиѐтларда, жумладан, 
иқтисодий адабиѐтларда ҳам турлича талқин қилинаѐтганини таъкидлаб ўтмоқ лозим. 
Аммо, барча таърифларда ижтимоий суғурта аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишнинг муҳим 
шакли эканлиги эътироф этилади. Буни қуйидаги келтирилганлар тўлиқ тасдиқлайди: 
− «иш билан банд аҳолининг кўпчилик қисми учун мажбурий бўлган ўзини ўзи 
таъминлаш, оммавий-ҳуқуқий принципларга асосланиб, меҳнат қобилиятини йўқотган 
ҳолларда, ўлим юз берганда, шунингдек ишсиз қолганида давлат томонидан ташкил 
этилган суғурта»
2

− «кексаликда, касаллик ҳолатида, иш қобилиятини қисман ѐки тўлиқ йўқотганда, 
боқувчисини йўқотганда, ишсизликда иқтисодий фаол аҳолининг конституцион 
ҳуқуқларининг амалга оширилишини таъминлашга қаратилган ижтимоий ҳимоянинг 
муҳим элементи»
3

− «жамоавий ҳамжиҳатликда зарарни қоплаш асосида турли ижтимоий рисклардан 
аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш шакли»
4
;
− «ижтимоий суғурта тўловлари «кечиктирилган истеъмол»ни таъминловчи иш 
ҳақининг ўзгартирилган шакли»
5

− «давлат 
томонидан 
белгилаб 
қўйилган, 
назорат 
қилинадиган 
ва 
кафолатланадиган, давлат мақсадли, бюджетдан ташқари ижтимоий суғурта фонди, 
шунингдек бошқа жамоавий ва хусусий суғурта фондлари маблағлари ҳисобига кекса 
ѐшдаги, меҳнатга лаѐқатсиз фуқароларни моддий таъминлаш, қўллаб-қувватлаш тизими»
6
;
− «аҳолини турли хавф-хатарлардан ижтимоий ҳимоялаш шакли. Ижтимоий 
суғуртанинг муҳим жиҳати иш берувчи ва ишловчиларнинг мақсадли бадаллари асосида 
махсус нобюджет фондларни шакллантириш жараѐнида юзага келадиган иқтисодий 
муносабатларда намоѐн бўлади»
7

Ижтимоий суғуртанинг асосий хусусиятлари қуйидагилар орқали намоѐн бўлади:
− давлатнинг қўллаб-қувватлаши асосида иш берувчилар ва ишчиларнинг 
мақсадли бадаллари ҳисобидан шаклланувчи махсус бюджетдан ташқари жамғармалар 
орқали молиялаштирилиши;
− ишчи (ходим)ларнинг меҳнат қобилиятини тиклаш ва сақлашни таъминлаши;
− меҳнат лаѐқатини йўқотган аҳолининг моддий таъминотини кафолатлаши, 
жамоавий ҳамжиҳатликда зарарларни қоплаш асосида турли ижтимоий рисклардан аҳоли- 
1
http://zarnews.uz/post/ozbekistonda-pensionerlar-soni-va-ortacha-pensiya-miqdori-qanchani-tashkil-etadi. 
2
Wannagat Georg. Sozialrecht und Sozialpolitik//Sozialrecht und Sozialpolitik. Festschrift für Kurt Jantz zum 60. Geburtstag. – 
Stuttgart Berlin Köln Mainz: Verlag Kohlhammer, 1973. – S. 209-210. 
3
Роик В.Д. Социальное страхование в меняющемся мире: каким будет выбор России? – СПб.: Питер, 2014. – С. 13. 
4
Андрющенко Г.И. Модернизация сферы социального страхования в Российской Федерации. Автореферат 
диссертации на соискание ученой степени доктора экономических наук. – М.: РГСУ. 2011. – С. 16. 
5
Рустамов Д. Ўзбекистонда пенсия тизимини молиявий барқарорлигини таъминлаш масалалари. Монография. – Т.: 
Iqtisod-мoliya, 2018. – Б. 21.
6
Касимова Г., Ботиров А. Ижтимоий соҳа: бошқариш ва молиялаштириш. –Т.: Tamaddun, 2016. – Б. 163. 
7
Маматов Б., Нурмухамедова Б. Ижтимоий таъминот. – Т.: Iqtisod-мoliya, 2019. – Б. 75. 



Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   283




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish