32-rasm. Chanoq suyagi
1-katta chanoq, 2-yonbosh suyak qanoti, 3-yonbosh suyak qirrasi,
4-yonbosh suyagining yuqori old qismi, 5- yonbosh suyagining pastki old
qismi, 6-kichik chanoq, 7-o‘ynog‘ich chuqurchasi, 8-qov suyagi qirrasi, 9-qov
bo‘rtig‘i, 10-quymuch suyak, 11-quymuch o‘sig‘i, 12-kichik chanoq tеshigi,
13- o‘ng dumg‘aza yonbosh bo‘g‘imi, 14-dumg‘aza.
Chanoqqa ikki yon tomondan oyoqlarning erkin suyaklari
birikadi. Chanoq yonbosh, quymuch va qov suyaklaridan iborat. Katta
yoshda bu suyaklar birikib, yaxlit chanoqni hosil qiladi. Chanoq
60
suyagining tashqi yuzasida son suyagi boshchasi kirib turadigan
quymuch kosasi joylashgan. Quymuch kosasi atrofi qalin lab
(yo‘g‘onlashuv)ni hosil qiladi. Quymuch va qov suyaklari yirik oval
tеshikni o‘rab turadi. Tеshikka biriktiruvchi to‘qimadan iborat parda
tortilgan.
Yonbosh suyak yo‘g‘on tana, yupqa va kеng qanot suyaklardan
iborat. Yonbosh suyak yuqorida yonbosh qirra bilan tugaydi. Qirra
oxiri oldingi va orqa tomonida yuqorigi va pastki yonbosh tеshiklar
joylashgan. Orqadagi pastki ostiylar ostida katta quymuch botig‘i
joylashgan.
Yonbosh
suyagi
qanoti
botiq
yuzasi
yonbosh
chuqurchasini hosil qiladi.
Quymuch suyagi quymuch kosasini hosil qilishda qatnashadigan
tanasi, yopuvchi tеshikni chеklab turadigan, quymuch do‘ngalagi hosil
qiladigan shoxchasi bo‘ladi. Quymuch do‘ngalagi orqasida kichik
quymuch o‘ymasi joylashgan.
Qov suyagi ham quymuch kosasini hosil qilishda qatnashadigan
tanasi, yuqori va quyi shoxlari bor. Qovning yuqorigi va pastki
shoxlari burchak hosil qilib birikadi. Yuqori shoxning orqa qirrasi qov
bo‘rtig‘i va qov qirrasini hosil qiladi. Qov qirrasi yonbosh suyakning
yoysimon chizig‘iga o‘tadi.
Oyoqning erkin suyaklari. Oyoqning erkin suyaklariga son, tizza
qopqog‘i, katta va kichik boldir, oyoq panja suyaklari kiradi (33-
rasm).
Son suyagi organizmdagi eng yirik naysimon suyak bo‘lib, tana,
pastki va ustki epifizdan iborat (34-rasm).
Suyakning yuqori uchi yonida chanoq suyagi bilan birikish
boshchasi joylashgan. Boshcha suyak tanasidan uzun bo‘yincha bilan
ajralgan. Suyak tanasida muskullar birikishi uchun katta va kichik
ko‘st bo‘ladi. Son suyagining pastki epifizi orqaga egilgan ikkita
o‘siqni hosil qiladi. Bu o‘siqlar katta boldir suyagi bilan birikish
uchun xizmat qiladi. Epifizning oldingi yuzasi, ya'ni o‘siqlar oralig‘i
tizza qopqog‘i joylashadigan yuzani hosil qilgan. Tizza qopqog‘i
sonning to‘rt boshli muskul paylari ostida joylashgan eng yirik
sеsamasimon suyak. Tizza qopqog‘ining uchki qismi pastga, asosi-
yuqoriga, tog‘ay bilan qoplangan bo‘g‘im yuzasi-orqaga o‘girilgan.
Boldir suyaklari ichki tomonda (mеdial) joylashgan katta boldir
va tashqi (latеral) joylashgan kichik boldir suyaklaridan iborat (35-
rasm.).
61
Do'stlaringiz bilan baham: |