"makroiqtisodiyot"



Download 3,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/199
Sana31.12.2021
Hajmi3,28 Mb.
#268622
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   199
Bog'liq
Nazarova MM uz 3d090 (1) unlocked

Mehnat  samaradorligi.Texnologik  jarayonlarni  tarkibiga  kirish  uchun  biz 
ishlab  chiqarish  funksiyasiga  qaytishimiz  kerak    K-  jami  capital  va  L-  umumiy 
mehnat Y-umumiy ishlab chiqarish hajmiga bog’liq. Shunday qilib ishlab chiqarish 
funksiyasi 
                                                           
14
 
14
 N. Gregory Mankiw. Macroeconomics (7
th
 edition). USA, 2009, p 221 


163 
 
Y=F(K,L). 
Biz endi ishlab chiqarish funksiyasi sifatida 
Y=F(K,LxE) 
 
yozamiz,  E-yangi  (va  biro  z  mavhum)  o’zgaruvchan  mehnat  samaradorligi  deb 
ataladi.  Mehnat  samaradorligi  ishlab  chiqarish  haqidagi  jamiyatning  bilim  aks 
ettirish  uchun  mo’ljallangan  usullari:  mavjud  texnalogiyalarni  yaxshilaydi, 
mehnat  samaradorlidini  oshiradi  va  har  bir  ish  soati  davomida  tovarlar  va 
xizmatlar  ishlab  chiqarish  uchun  ko’proq  hissa  qo’shadi.  Masalan,  mehnat 
samaradorligi  ko’tarildi  qachonki  xx  asr  boshlarida  ishlab  chiqarish  hajmi 
oshganda  va  yana  mehnat  samaradorligi  oshdi  qachonki  XX  asr  oxirlarida 
kompyuterlashtirish  joriy  etilgan  paytda.  Mehnat  samaradorligi  ham  ko’tariladi 
qachonki sog’liqni saqlash, ta’lim va ishchi kuchi ko’nikmalari yaxshilanganda. 
LxE  ishchilarning  samarali  sonini  o’lchash  deb  talqin  etilishi  mumkin.  Bu 
hisobga  dolzarb  xodimlar  sonini  L  va  har  bir  ishchini  samaradorligi  E.  Boshqa 
so’zlar bilan aytganda L ishchi kuchida ishchilar sonini o’lchagani, madomiki LxE 
har  ikkalasi  ishga  keladigan  va  ishlaydigan  ishchilar  va  texnalogiyalarni 
o’chashdir.  Ishlab  chiqarishni  bu  yangi  turi  umumiy  ishlab  chiqarish  hajmi  Y 
kiritilgan capital K va ishchilar samaradorligi LxE ga bog’liqdir. 
Texnologik  taraqqiyot  modeliga  yondashuvning  mohiyati  ishchi  kuchi  L  ni 
kuchaytirishga  o’xshab  mehnat  samaradorligi  E  ni  ham  kuchytirish  demakdir. 
Faraz  qilaylik  masalan  ishlab  chiqarish  usullari  oldindan  1980  va  2010  yillar 
oralig’ida  mehnat  samaradorligi  E  ikki  marta  oshdi.  Bu  shuni  anglatadiki  2010 
yida bitta ishchi 1980 yida ikki ishchini o’rnini bosadi. Hattoki haqiqiy ishchilar 
soni  L  1980  yildan  2010  yilgacha  o’zgarmas  bo’lib  qolgan,  ishchilar 
samaradorligi  soni  (LxE)  ikki  marta  oshgan  va  tovarlar  va  xizmatlar  ishlab 
chiqarilishi kuchayishidan iqtisodiyot foyda ko’radi. 
Texnalogik  taraqqiyot  haqida  eng  oson  taxmin  bazi  bir  o’zgarmas  foiz  g  ni 
o’sishi  mehnat  samaradorligi  E  ga  sabab  bo’ladi.  Misol  uchun,  agar  g=0,02 
bo’lsa mehnat birligi har yili 2 foizdan ko’roq samaradorlikka ega bo’ladi. Ishlab 


164 
 
chiqarish hajmi xuddi ishchi kuchi 2 foizga ortgani kabi haqiqiy holatidan ortadi. 
Bu  shakl  texnologik  taraqqiyotning  mehnatni  mustahkamlashi  deb  ataladi  va  g 
texnologik jarayonda  mehnatni  mustahkamlash tezligi deb ataladi. Chunki ishchi 
kuchi  L  tezlikda  o’sayapti  va  mehnat  birligining  har  bir  samaradorligi  E  o’sish 
tezligi g ishchilarning samaradorligi soni LxE n+g da ortib bormoqda. 

Download 3,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish