Она тили 5 синф indd

́b –
kitobla
́r – kitoblardán kabi.
4 – Ona tili – 5 sinf
http://eduportal.uz

---

50
ONA TILI 5-sinf
 
 103-mashq.
 Boshqa tillardan o‘zlashgan so‘zlarda urg‘u, ko‘pincha, 
so‘z oxiriga tushmaydi. O‘qituvchingiz bilan birga to‘g‘ri talaffuz qilish-
ni mashq qiling.
Traktor, fi zika, matematika, direktor, fonetika, grafi ka, prin-
ter, skaner, kompyuter, kasting.
 104-mashq.
 O‘zbek tilida so‘z urg‘usi ma’no farqlash vazifasini ham 
bajaradi. So‘zlarni urg‘u yordamida farqlashni o‘rganing.
Suzma
́ (ot, quyuq qatiq) – súzma (fe’l, suvda suzish;  ovqat-
ni suzish)
Tortma
́ (ot) – tórtma (fe’l)
Akade
́mik (ot) – akademík (sifat)
Fi
́zik (ot) – fi zík (sifat)
 105-mashq.
  Uyga vazifa. 
Jadvaldagi  so‘zlarning  urg‘u sini  qo‘yib 
o‘qing.  Qiyoslang.  Siz  ham  namuna  asosida  beshta  so‘zni  uch  tilda 
yozib, urg‘usiga diqqat qiling.
Namuna: 
O‘ZBEK  TILIDA
RUS  TILIDA   
INGLIZ  TILIDA
xushmuomalá 
приве́тливая (ж.р)
frié ndly
qadrdó n
дорога́я (ж.р)
dé ar
30
-dars. URG‘U VA UNING AHAMIYATI (davomi)
 Topshiriq.
 She’rni ovoz chiqarib o‘qing. Qaysi so‘z talaf-
fuzida ovo zingiz biroz ko‘tarilganiga e’tibor bering.
DENGIZDA OQSHOM
Suvlarda sekin o‘ynar,
Oltin qayiqchalardek,
Quyosh alangalari…
http://eduportal.uz

---

51
ONA TILI 5-sinf
 
G‘urub yong‘ini qoplar,
Samo yuzi anordek,
Bulutlar atlas kabi…
Ufqlar quchog‘iga
Sig‘magan buyuk dengiz
Chayqalar sekingina.
Suvlar quyosh sochiga
O‘ralishib tinimsiz,
O‘par qirg‘oqni asta…   (Oybek)
 106-mashq.
 Quyidagi gaplarda ajratilgan so‘zning talaffuziga e’tibor 
bering. Ma’nosida qanday farq bo‘layotganiga diqqat qiling.
Biz O‘zbekistonning kelajagimiz. (Aynan biz)
Biz 
O‘zbekistonning kelajagimiz. (O‘zbekistonning, bosh-
qa yurtning emas)
Biz O‘zbekistonning 
kelajagimiz. (Buguni emas, kelaja gimiz)
  107-mashq.
 Quyidagi qiziqarli topishmoqlarni o‘qing. Qaysi so‘z lar 
ohangi boshqa so‘zlar ohangidan ajralib turibdi.
1. – Temir ko‘chada qolsa, zanglaydi, oltin ko‘chada qolsa, 
nima bo‘ladi?
– O‘g‘irlanadi.
Munosabat bildiring.