Axmedov bekzod

3.7.  Charchash va uning rivojlanish mexanizmlari 

 

Charchash  -  uzoq  muddatli  va  jadal  ish  ta’siri  ostida  vaqtinchalik  yuzaga 

keluvchi  va  uning  samaradorligini  pasayishiga  olib  keluvchi  insonlar  funksional 

holatining  favquloddagi  turidir.  Charchash  -  bu  mushaklarning  chidamliligini  va 

kuchning kamayishi, harakatlarning yomonlashuvi, atrof muhitda bajariladigan bir 

xildagi  ishlarni  bajarish  uchun  energiya  xarajatini  ortishi,  xotirani  yomonlashuvi, 

fikrni jamlab olish jarayonini qiyinlashuvi va diqqatni boshqa hodisalarni eslashga 

o’tishi bilan namoyon bo’ladi. 

Hozirgi  vaqtda  charchashni  yoyilish  tartibi  haqida  to’liq,  ya’ni  morfologik 

tuzilmalardagi  va  fiziologik  tizimlaridagi  charchashni  rivojlanish  holatini 

aniqlovchi konkret funksional o’zgarishlar, hamda charchash mexanizmi haqidagi, 

ya’ni  oqibatda  charchashni  rivojlanishini  va  ish  qobiliyatini  ta’minlovchi  bosh 

funksional  tizimlar  faoliyatidagi  konkret  o’zgarishlarni  ko’rsatuvchi  ma’lumotlar 

yo’q.  Shuni  doimo  esda  tutish  kerakki,  charchash  bu  -  juda  murakkab  hodisa 

bo’lib,  u  turli  tizimlardagi  o’zgarishlar  bilan  chaqiriladi  Jismoniy  ish  bajargan 

paytda  yuzaga  keladigan  charchashni  birinchi  belgisi  bo’lib  ishchi  harakatlar 

avtomatizmining  buzilishi,  ikkinchi  -  harakat  koordinasiyalarining  buzilishi  va 

uchinchisi  ishning  samaradorligini  pasayishi  bilan  bir  vaqtda  vegetativ 

funksiyalarning kuchlanishini ortishi hisoblanadi.