1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi

---

1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining 

klassifikatsiyasi 

Reja: 

1.  Kompyuter va uning programma ta’minoti strukturasi 

2.  Ma’lumotlarni kompyuterda saqlashni tashkillashtirish 

3.  Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi 

 

Har qanday kompyuterning ishlashi dasturni boshqarish prinsipiga asoslanadi, 

bu kompyuter oldindan belgilangan dastur bo'yicha harakatlarni amalga oshirishidir. 

Dastur - bu kompyuter tushunadigan tilda buyruqlar  yoki operatorlar ketma-

ketligi ko'rinishidagi muammoni yechish algoritmining yozuvidir. 

Har qanday kompyuter dasturining pirovard maqsadi - bu apparatni boshqarish. 

Agar  bir  qarashda  dastur  apparat  bilan  o'zaro  aloqada  bo'lmasa,  kirish 

moslamalaridan  hech  qanday  ma'lumot  kiritishni  talab  qilmasa  va  chiqadigan 

qurilmalarga ma'lumotlar chiqarishni amalga oshirmasa ham, uning ishlashi baribir 

kompyuterning texnik vositalarini boshqarishga asoslangan. Kompyuter tizimining 

ishlashi apparat va dasturiy ta'minotning uzluksiz o'zaro ta'sirida amalga oshiriladi. 

Dasturiy ta'minot (DT, Software) - bu turli xil muammolarni hal qilish uchun 

kompyuter texnologiyalaridan foydalanishga imkon beradigan dasturlar va tegishli 

hujjatlar to'plami. 

Dastur quyidagi asosiy funktsiyalarni bajaradi: 

- kompyuterning  ishlashini  ta'minlaydi,  chunki  tegishli  dasturiy  ta'minotsiz 

kompyuterlar hech qanday operatsiyalarni bajara olmaydi; 

- hisoblash  tizimi  resurslarini  kengaytiradi  va  ulardan  foydalanish 

samaradorligini oshiradi; 

- foydalanuvchining kompyuter bilan o'zaro aloqasini osonlashtiradi va uning 

mehnat unumdorligini oshiradi, ya'ni foydalanuvchi interfeysini ta'minlaydi. 

Hisoblash tizimining dasturiy ta'minotining tarkibi dasturiy konfiguratsiya deb 

ataladi. Dasturlar o'rtasida, shuningdek fizik tugunlar va bloklar o'rtasida bog'liqlik 

mavjud  -  ko'plab  dasturlar  past  darajadagi  boshqa  dasturlar  asosida  ishlaydi,  ya'ni 

dastur interfeysi haqida gapirishimiz mumkin.