O’zbekiston respublikasi yuqori va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

5-rasm. Qanotli termitlarning umumiy ko’rinishi 

 

---

 

17 

Termitlar uchish oldidan uya tepasidan chiqish eshiklarini ochib, undan qanotli 

zotlar chiqadi. Erkak va urg‘ochi termitlar jinsiy qo‘shilganidan so‘ng juft-juft bo‘lib 

tuproqqa  kirib,  yangi  oila  hosil  qiladilar  va  3-5  sm  dan  uya  kameralarini  qura 

boshlaydilar (6-rasm).  

 

 

6- rasm. Turkiston termitining yangi uya asosi: erkak va urg’ochi termitlarning 

uya solishining umumiy ko’rinishi 

 

Termitlar  uchib  chiqish  mobaynida  shamol  oqimiga  duch  kelsa,  ular  uzoq 

masofaga tarqalishi mumkin.  Oila asoschilari bo‘lgan, qanotini tashlagan urg‘ochi va 

erkak termitlar bir necha yil yashay oladi.  

---

 

18 

Urg‘ochi  va  erkak    termitlar  «o‘rinbosarlari»  6  yoshdagi  nimfalardan  ajralib 

chiqadi. Nimfalar termit lichinkasining 3 yoshidan so‘ng ajralib chiqadi. Bunda nimfa

 

(bazi  hasharotlar  urug‘ining  rivojlanishidagi  ikkinchi  davr)  6  yoshni  o‘tkazib, 

imagoga aylanadi.  

Termitlar  koloniyasi  yer  tagida  yashirin  holatda  hayot  kechiradi.  Tuproqda  va 

yer  yuzasida,  binolarning  devorlari  orasida,  tomonlarida,  daraxtlarda  uyalar  hosil 

qiladi.  Tropik  mamlakatlarda  uchraydigan  termitlar  yer  yuzasidan  balandligi  5-7 

hattoki 15  metrgacha bo‘lgan gumbazlar  yasaydi  va guruhlarga bo‘linib yashaydilar. 

Termitlarning 

yashirin 

hayot 

tarzi, 

ekologik 

tashqi 

muhit 

omillaridan 

himoyalanganligi  va  termitlar  sonining  nihoyatda  ko`pligi,  ularga  qarshi  kurash 

choralari  o`tkazilgan  taqdirda  ham  oz  miqdorda  qolgan  termitlar  tezlikda  o`z 

populatsiyasini qayta tiklash qobiliyatini saqlab qoladi (7 -rasmlar).