Aleksandr Konstantinovich Glazunov


«Spartak» baletining qisqacha mazmuni



Download 0,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/92
Sana31.12.2021
Hajmi0,61 Mb.
#261230
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   92
Bog'liq
MDH

«Spartak» baletining qisqacha mazmuni. 

 

 «Spartak»  baleti  Rim  sarkardasining  tantanali  yurishi  manzarasi  bilan 

boshlanadi.  Bunda  ikki  g’ildirakli  maxsus  arava  ketidan  kelayotgan  asirlar 

orasida frakiyalik Spartak ham bor. Keyin Rimdagi qullar bozori, sirk maydoni 

ko’rinadi, so’ngra sirk maydonida gladiatorlarning qon to’kib kurashgan fojiali 

manzarasi  boshlanadi.  Spartak  quturgan  olamon  talabini  rad  etadi,  yenggan 

raqibini o’ldirishdan voz kechadi va maydondan chiqib ketadi.          



 

88 


   Shundan  keyin  yaralangan  gladiatorning  fojiali  o’limi  manzarasi  

ko’rsatiladi.  Spartak  do’stlarini  zolimlar  asoratiga  qarshi  qo’zgalon 

ko’tarishga  chaqiradi.  Appiya  yo’lida  qo’zg’alonchi  gladiatorlarga 

dehqonlar    kelib  qo’shiladi.  Balet  Spartakning  so’ngi  kurashi, 

qahramonona o’limi, unga motam va uning nomining xalq qalbida abadiy  

yashagani ifodalash sahnasi bilan tugaydi.                                    

  Gladiator  o’limining  fojiali  ko’rinishi  bilan  boshlanib,  qahramonona 

ko’tarinkilikkacha  rivojlanib boruchi kazarma ko’rinishi baletning eng jozibali 

sahnalaridan  hisoblanadi.  Qahramon  vafotini  tasvirlovchi  simfonik  motam 

kuyi  katta  ta’sir  kuchiga  egadir.  Balet  partiturasida  kompozitor  qalamiga  xos 

bo’lgan  kuyning  xarakterligi,  ritm  va  garmoniyaning  yorqinligi,  orkestr 

sadolarning turli-tumanligi yaqqol ko’zga tashlanadi.      

Kompozitor  bu  baletda  tarixiy  qahramonlik  mavzusini  xoreografik 

san’at vositasi bilan ifodalashdek muhim masalani mohirlik bilan hal 

qila oldi.   

Xachaturyan  so’ngi  yillarda  «Volga  bo’yidagi  jang»,      «Vladimir  Ilyich 

Lenin»  kinofilimlariga  yozgan  musiqasi  va      «Motam  odasi»  konsert 

repertuaridan  mustahkam  o’rin  oldi.  Bulardan  tashqari,  kompozitor  «Rus 

masalasi» ,  «Admiral Ushakov», «Kemalar Bastionlarga hujum qiladi» kabi 

kinofilimlariga ham musiqa yozgan.     

     Xachaturyan yirik simfonik va sahna asarlari bilan bir qatorda o`nlab ajoyib 

qo`shiqlar  ham  yaratadi.  «Yerevan  haqida  qo`shiq»,    «Qalb  qo`shig`i», 

«Tinchlik  posbonlari  qo`shig`i»,  «Do`stlik  valsi»  va  boshqalar  shular 

jumlasidandir. 

     Xachaturyan  ajoyib  kompozitor,  pedagog  ,dirijor,  jamoat  arbobi  mohir  

tashkilotchiligi  bilan  xalq  orasida  tobora  ko’p  shuhrat  qozongan.U  ijtimoiy 

faoliyatini  kompozitorlik  ijodi  bilan  chambarchas  bog’langan  holda  olib 

boradi.  

    Xachaturyan  1950 yildan boshlab  o’z asarlariga dirijo’rlik qiladi,simfonik 

kontsertlarda  qatnaqshadi.Shu  bilan  bir  qatorda  u  Moskva,  Leningrad,  Kiyev 

va  Sovet  Ittifoqining  boshqa  ko’pgina  shaharlari  ,chet  ellarda  (Italiya, 

Ispaniya, Angliya, Finlyandiya,) mualliflik kontsertlarini berdi. 

    So’nggi  yillarda  kompozitor  sovet  madaniyati  arboblari  delegatsiyasi 

tarkibida  Chexoslavakiya,  Bolgariya,  Italiya,  Islandiya,  Angliya,  Finlyandiya 

singari mamlakatlarida bo’ldi. 

Xachaturyanning  musaffo  va  o’ziga  xos  musiqasi  arman  xalq  ijodiyoti  

an’analari  bilan  chambarchas  bog’liqdir.  Arman  xalq    musiqasi  kompozitor 



 

89 


ist’edodining o’sishiga  asos  slogan  bo’lsa,  jahon  va  rus  musiqa    klassiklarini 

o’rganish    ijodiy  yuksalishdagi  zaruriy  shartlardan  biri  bo’ldi. 

Xachaturyanning ijodi individual uslubi bilan ajralib turadi. 

    1954  yilda  SSSR  xalq  artisti,  1963    yilda    Armaniston    fanlar 

Akademiyasining  akademigi  degan  unvon  berildi.  U  san’atshunoslik  fanlari 

doktori,  tinchlikni  saqlash  sho’ro  ko’mitasining  a’zosi  Lotin  Amerika 

davlatlari  bilan  madaniy  va  do’stona  aloqalar  sho’ro  assotsiatsiyasining 

prezidenti,  Moskva  konservarotiyasining  professoridir.Unga  1959  yilda  

«Spartak»baleti uchun Lenin mukofoti sovrindori unvoni berildi.           

    Xachaturyanning  ijodi  uchta  balet,  simfonik  poema,  shodlik  odasi,  uchta 

simfoniya,  simfonik  syuitalar,  oltita  kontsert,  trio,  sonatalar,  25  ga  yaqin 

kinofilmga  musiqa,  20  ga  yaqin  spektaklga  musiqa,  qo’shiqlar,  xor  va 

boshqalardan iborat.   

 

 



Asosiy asarlar ro’yxati. 

2ta simfoniya 

2ta balet 

Fortepiano va orkestr uchun kontsert 

Skripka va orkestr uchun  kontsert 

Violonchel va orkestr uchun kontsert 

Skripka  va  orkestr  uchun;  fortepiano  va  orkestr  uchun;  violonchel  va  orkestr 

uchun rapsodiya-kontsertlar triadasi (uchligi). 

Fortepiano uchun tokkata. 

Fortepiano uchun bolalar albomi(I,II nashrlar) 

Qo’shiq va romanslar 

Lermontovning «Maskarad»  dramasiga musiqa. 




Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   92




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish