Psixologiyaning predmeti, vazifalari va tadqiqotmetodlari

Psixologiya  fanining  maqsadi  insonni  o’zini-o’zi  anglashi  va  atrof-muhit  bilan  o’z  mutanosib 

munosabatlarini o’rnatish va uni kamol toptiruvchi omillarni aniqlash. 

Har  bir  inson  pinhona  bo’lsa  ham  o’zining  psixologik  xususiyatlarini  bilmoqchi  va  o’zi 

to’g’risidagi fikrlarini psixolog yordamida tekshirib ko’rishga urinib ko’radi. Biz o’zimizni yaxshi 

---

bilishimiz kerakmi? Bu savolga faqat ijobiy javob berishimiz mumkin. qachonki inson o’zining 

murakkab bo’lgan psixik olamini yaxshi bilsa, u hayotiy muammolarini onsonroq echish yo’lini 

topaoladi, odamlar bilan tez muloqotga kirishaoladi, ulardan yordam oladi va etibor qozonadi. Har 

bir kishi o’zining ijobiy va salbiy xususiyatlarini bilib, yomonlarini yo’qatishga xarakat qiladi va 

yaxshilarini  oshirishga  intiladi,  o’zining  hulq-atvorini  boshqaraoladi.  Xozirgi  kunda  ko’p  kasb 

egalariga ham psixologik muammoarni echish masalasi ko’ndalang turibdi. Ayniqsa o’qituvchi 

kasbini  tanlagan  insonlarga  psixik  olamni  o’rganish  ta’lim  va  tarbiya  berishda  o’quvchilarga 

individual  yondoshuvni  tanlashlarida  ko’mak  beradi.  Amaliyotda  pedagog  doyim  o’quvchi  o’z 

olamida  yashashi  bilan  to’qnashadi,  o’qituvchi  nima  qilayotganini,  nimaga  undayotganini 

tushunmaydi.  Ta’lim  va  tarbiyada  eng  muhim  narsa  nima?  O’quvchilarning  ta’lim  olish 

jarayonini  qanday  osonlashtirish  mumkin,  ularni  qilayotgan  xatolarining  sabablarini  qanday 

o’rganish  mumkin?  Nega  ba’zi  bir  o’quvchilar  yomon  o’qishadi  yoki  darslarni 

o’zlashtiraolmaydilar? O’quvchilarni o’qishga bo’lgan qiziqishlari yoki qiziqmasliklarini qanday 

tushuntirish mumkin? Bunday savollar juda ko’p va bunga faqatgina psixologiya fani aniq javob 

topib beradi. 

Psixika  o’ziga  alohida  bir  olam  emas:  u  organik  hayotning  yuksak  shakllaridan  bo’lib,  faqat 

hayvonlar bilan odamga xosdir. Hayvonlar bilan odam, o’simliklardan farq qilib, yolg’iz organik 

hayotga ega bo’libgina qolmay, balki shu bilan birga, psixik hayotga ham egadir. Lekin, ma’lumki, 

xayvonlarning  psixik  hayoti  odamning  psixik  hayotiga  qaraganda  soddaroqdir.  Odam  psixikasi 

hayvonlar psixikasidan sifat jihatidan farq qiladi. Odamda psixikaning yuksak shakli – ong bor. 

Odam 

ongli 

zotdir.