Мавзу: Фуқаро муҳофазасининг умумий масалалари таснифи

Оғзаки баѐн қилиш услуби назарий билимларни ўрганишда аниқ бир 
тартиб асосида қўлланилади. Сўз доимо ўқув жараѐнида муҳим ўринни 
8
А.Акбаров, Ш.Тилаволдиев. “Чақириққа қадар бошланғич тайѐргарлик ва ҳарбий ватанпарварлик 
тарбияси”дан услубий тавсия. “Фарғона.” 2005 йил. 45-бет. 
Муаммоли услуб 
Билим ва малакаларни босқичма-босқич шакллантириш 
Таянч режалар асосида ўқитиш услуби 
Мусобақа услуби 

---

28 
эгаллаб келган. У фақат фикрларни етказиш эмас, балки яна ўқувчилар 
туйғуларига таъсир этувчи тарбия воситаси ҳамдир. 
Бундан ташқари оғзаки баѐн қилиш манбаларда ѐритилмаган 
маълумотларни ўқувчиларга етказишга имкон беради. Оғзаки баѐн 
қилишнинг асосийлари қуйидагилардир: тушунтириш, ҳикоя, кўргазмали 
услуб ва маъруза. 
Тушунтириш - бу ҳодисалар, жараѐнлар, ҳаракатлар мазмунини 
ѐритиб беришдир. Бу ерда асосан, фикр юритиш, исбот, ҳулоса катта ўрин 
тутади. Тушунтириш ўқувчиларга қурол ва техника билан муомала қилиш 
усулларини, улардан фойдаланиш қоидалари ҳақида маълумотлар бериш 
билан биргаликда қўлланилади. 
 
Ҳикоя - бу ўқув материалини қисқача, намунали баѐн қилишдир. Баѐн 
асосан, аниқ маълумотларни ўз ичига олади. 
Ҳикоя давомида, ҳикоя қилиш (тартибли равишда баѐн қилиш), 
материал ҳақида маълумот бериш (ташқи алоқани оғзаки етказиш), фикр 
юритиш (фикрлашнинг тартибли равишда бўлиши, ҳулоса чиқариш) каби 
усуллардан фойдаланилади.
 
Суҳбат - бу ўқувчиларни янги билимлар билан бойитишнинг қулай 
имкониятларидан биридир. Бу ерда суҳбат ўқув материалларини муҳокама 
қилишнинг бир шакли сифатида кўрилмоқда. Бундан ташқари суҳбат 
ўқувчиларни олдин олган билимларини аниқлаб беради, уларни 
чуқурлаштириб, тартибга солади. 
Мақсадга қараб суҳбат қуйидагича бўлиши мумкин: 
- маълумот берувчи (янги билимларни етказувчи); 
- ѐйилган (олинган билимларни тартибга солиш, чуқурлаштириш ва 
мустаҳкамлаш); 
- назорат-текширув (ўқув материалларини ўзлаштириш даражаси).
Суҳбат, қачонки олдиндан тайѐрланса, мақсад ва вазифалар аниқ 
бўлса, ўқувчиларнинг билим даражаси ва мазмуни ҳисобга олинса, ижобий 
натижалар бериши мумкин. 

---

29