― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

8.3.Kredit munosabatlari va ularning turlari. 

 

redit  o‗zining  tarixiy  rivojlanishida  quyidagi  bir  necha  bosqichlarni 

bosib o‗tgan.  

Boshlang‗ich  shakllanish.  Boshlang‗ich  rivojlanish  bosqichi  natural 

xo‗jalikdan tovar xo‗jaligiga o‗tish bilan yuzaga kelgan. Ishlab chiqarish davrning 

o‗zaro  mos  kelmasligi,  bir  mahsulot  egasi  ikkinchi  zarur  mahsulotni  olish  uchun 

o‗z mahsulotini sotishga majbur bo‗ladi. Bunday jarayonda to‗lovlarning ikkinchi 

mahsulotni  ishlab  chiqarilgunga  qadr  kutishni  talab  qiladi.  Ushbu  jarayonda 

xaridor  qarzdor  bo‗lib,  sotuvchi  kreditor  bo‗ilb  yuzaga  chiqadi.  SHu  bilan  tovar 

ko‗rinishidagi  kredit  munosabatlari  shakllana  boshlangan.  Ushbu  rivojlanish 

bosqichining  rivojlanishida  sudxo‗rlik  krediti  muhim  ahamiyat  kasb  etdi.  Boy 

oilalar  o‗z  mahsulotlarini  vaqtinchalik  kreditga  berib,  evaziga  shaxsning  o‗zini 

garovga yoki er, mol-mulkini garovga olishgan.  

Bu  bosqichning  asosiy  belgisi  ssuda  kapitali  bozorida  maxsus  vositachilar 

faoliyat  yuritmasdan,  kredit  munosabatlari,  bo‗sh  pul  mablag‗lar  egalari  va  qarz 

oluvchilar  o‗rtasida  bevosita  amalga  oshirigan.  Bu  erda  kredit  sudxo‗rlik kapitali 

sifatida namoyon bo‗ladi.