Ш. А. ДЎстмуҳамедова, З. Т. Нишанова, С. Х. Жалилова

З.Т.Нишанова раҳбарлигида ўтказилган Д.Ходжакулова тадқиқотларида
сўралганларнинг ярмиси яна шу касбни танлашларини таъкидлаб, тасдиқ
жавобини беришган, учдан бир қисм талабалар эса иккиланишларини баён 
этишган. Талабаларда касбий йўналганликнинг шаклланиши ва 
ривожланиши жараёнига фаол мақсадга мувофиқ таъсир кўрсатиш учун 
қуйидагиларни тавсия этиш мумкин: 
1.
Олий ўқув юртидаги таълим жараёнида ҳар бир талабанинг 
барқарор касбий йўналганлиги шаклланишига ёрдам бериш учун таълимнинг 
мувафаққиятини таъминлайдиган психологик феноменлар мажмуини ҳисобга 
олиш зарур. 
2.
Олий таълим давомида ҳар бир талабага индивидуал ёндашувни 
амалга оширмоқ, касбий йўналганлик имкониятларидан кенгроқ фойдаланиш 
лозим. 
3. 
Талабаларнинг анчагина қисми касбни англамай тасодифан 
танлаганликларини ҳисобга олиб, олий ўқув юртидаги таълим жараёнида 
талабаларда дунёни касб нуқтаи назаридан кўришни шакллантиришга 
йўналтирилган тадбирлар тизимини тавсия этиш мумкин. 
4. Кўпчилик талабалар ҳозирги замон масалалари билан алоқаси 
борлиги, илмийлик, муаммолилик, билимининг чуқурлиги, таълимда 
кўрсатмалик ва техника воситаларининг қўлланилишини мутахассислик 
фанларини ўқитишдаги ижобий жиҳатлар сифатида таъкидлангани боис, 
дарсларни жонли, янги педагогик технологияларга асосланган ҳолда 
қизиқарли қилиб ўтишларини ўқитувчиларга тавсия этамиз. 
5. 
Талабаларда касбий йўналганликни шакллантириш учун касб 
профессиограммаси ва психограммаси билан таништириш ҳамда касбий
муҳим ҳислатларни психология дарсларида амалий машғулотларда ҳамда 
тарбиявий соатларда гуруҳ мураббийлари ёрдамида ривожлантиришни 
тавсия этамиз. 
Э.Н.Саттаров раҳбарлигида С.Н.Жўраева томонидан талаба
шахсига касбий шаклланиш таъсирининг психологик жиҳатлари ўрганилди. 

---

Тадқиқотда шахснинг касбий фаолиятга мутаносиблигини белгиловчи 
психологик хусусиятлар тва омиллар аниқланди, талабаларнинг олий ўқув 
юртига киришида таълим йўналишларини танлашларига сабаб бўлувчи 
психологик омилларнинг роли аниқланди, шахс хусусиятларининг касбий 
фаолиятга мутаносиблигини таъминлашга хизмат қилувчи касбий мотивлар, 
установкалар ва йўналганликнинг ўрни аниқланган.