’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti



Download 2,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/282
Sana31.12.2021
Hajmi2,34 Mb.
#257152
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   282
Bog'liq
mikrobiologiya va virusologiya fanidan oquv metodik majmua

Vas.  botulinus  dan  tashqari,  Colithyphus  gruppasidagi  bakterial 
organizmlar  sababli  ham  Ovqatdan  zaharlanish  mumkin.  Bular  patogen  formalar 
bo
’lib, bundan tashqari, alohida toksinlar ishlab chiqaradi. Ular odam organizmini 
zaharlaydi  va ko
’sish, ich ketish hamda boshqa kasallik alomatlarini hosil  qilib, 
ichaklarga  kattik  ta
’sir  etadi.  Ko’pgina  mikroorganizmlar  muhitga  ajratib 
chiqaradigan  antibiotiklar  (penitsillin,  streptomitsin  va  boshqalar)  ham 
mikroorganizmlarga katta ta
’sir ko’rsatadi. Penitsillinni 1925 yilda Fleming Petri 
kosachasidagi  stafilokokklar  kulturasining  o
’sishini  kuzatayotganda  topgan. 
Mazkur  kultura  chetki  infeksiya-yashil  mog
’or  bilan  kasallangan  bo’lib,  bu 
mog
’or idishdagi stafilokokklarning o’sishiga har xil yul bilan tusqinlik qilar edi. 


Bu  mog
’or  koloniyasi  yaqinida  stafilokokklar  mutlaqo  rivojlanmagan.  Petri 
kosachasini kuzatayotganda mog
’or agarli muhitga ajratib chiqaradigan qandaydir 
modda stafilokokklarning o
’sishiga halaqit berayotganligini kuzatish mumkin edi. 
Bu moddani uzoq vaqtgacha sof holda ajratib olish mumkin bo
’lmadi. Faqat 1940 
yilga  kelib,  u  efirli    eritmadan    sodaning  suvli  eritmasiga  oson  utishi  va  undan 
alohida vakuum  apparatlarda 
—40°da kuritish yo’li bilan quruq preparat olinishi 
aniqlandi.  Penitsillinning  konsentratsiyasi  juda  past  (1:2000000)  bo
’lsa  ham,  u 
streptokokklarning,  stafilokokklarning,  pnevmokokklarning,  gonokokklarning  va 
gaz  gangrenasi  bakteriyalarining  rivojlanishini  to
’xtatadi.  Hatto  eng  chidamli 
stafilokokklar  mazkur  modda  million  marta  suyultirilganda  ham  rivojlanishdan 
to
’xtaydi.  Biroq,  penitsillindan  ta’sirlanuvchi  bakteriyalar  bilan  birga  mazkur 
modda hech qanday ta
’sir qilmaydigan formalar topilgan. Masalan, dizenteriya va 
korin  tifi  tayoqchalari  va  boshqa  ko
’p  grammanfiy  bakteriyalar  ana  shunday 
bakteriyalarga kiradi. 
Deyarli  penitsillin  bilan  bir  vaqtda  muhitga  Vas.  brevis  tomonidan  ajratib 
chiqariladigan  ikkinchi  antibiotik  modda  ham  topilgan.  Bu  moda  tirotritsin  deb 
ataldi.  Biroq,  ancha  mufassal  tekshirishlar  mazkur  mahsulot      eng  kamida  ikkita 
komponentdan:  gramitsidin  va  tirotsidindan  iborat  ekanligini  kursatdi.  Ikkala 
komponent  ham  kristall  polipeptidlar        (ularning  umumiy  formulasi 
C
74
N
105
O
13
N
15
)  bo
’lib,  tanlab  ta’sir  etish  xususiyatiga  ega.  Bular  odam  yoki 
hayvonlarning tirik hujayralariga    sezilarli ta
’sir etmaydi, lekin juda kam dozada 
bo
’lsa ham, yiring hosil  qiluvchi streptokokk va pnevmokokklarni nobud qiladi. 
Tirotritsinning bu   xususiyati, undan meditsinada yaralarni davolash uchuk keng 
foydalanish      imkonini  beradi.  1942  yilda  G.F.Gauze  va  M.G.Brajnikova 
kulturasida  gramitsidin  S  (sovet  gramitsidini)  deb  atalgan  antibiotik  modda 
to
’plovchi  tuproqbakteriyasini  ajratib  olishga  muvaffak  buldi.  Bu  moddaniig 
bakteritsidlik  xususiyatlari  ham  ancha  yuqori  bo
’ladi.  Uning  1  millimetrdagi 
konsentratsiyasi  0,01  mg  bo
’lsa,  yiring  hosil    qiluvchi    stafilokokklarni,  


streptokokklarni    va    pnevmokokklarni  nobud  qiladi.  Bu  moddaning  kimyoviy 
tuzilishi  ancha  oddiy  bo
’lib,  gidroliz  qilinganda  5ta  aminokislota:  I-ornitin,  1-
prolin, 1-valin, 1-leysin va d-fenilalanin hosil  bo
’ladi. 
Tahminan  xuddi  shu  vaqtda  Actinomonas  antibioticus  kulturasidan 
aktinomitsin  ajratib  olingan.  Bu  modda  juda  murakkab  ekanligi  ma
’lum  buldi. 
Uning kimyoviy tarkibi quyidagi umumiy formula C
41
Н
58
O
11
N

bilan ifodalanishi 
mumkin.  Buning  ketidan  aktinomitsetin,  mikromonosporin  va  nihoyat, 
streptomitsinlar  (Actinomyces griseus kulturasidan) ajratib olindi. Keyingi ikkita 
antibiotik juda katta qizikish tugdiradi, chunki ular faqat grammusbat emas, balki 
grammanfiy  bakteriyalarga  ham  tamomila  bakteritsidlik  bilan  ta
’sir  etadi. 
Streptomitsin ayniqsa kuchli antibiotik hisoblanadi. U hayvon va odamlarga kam 
ta
’sir  etadi,  lekin  juda  ko’p  bakteriyalarning,  shu  jumladan  Mycobacterium 

Download 2,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   282




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish