’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Oziqa moddalarning mikroorganizm hujayrasiga o
’tishi 
 
Suvda  erigan  oziqa  moddalari  bakteriya  hujayrasiga  har  xil  usullar 
yordamida kiradi. Hujayraga ularning o
’tishida hujayra devori barerlik vazifasini 
bajarsa,  tsitoplazmatik  membrana  aktiv  tanlovchi  rolini  uynaydi.  Moddalar 
hujayraga  passiv  diffo
’ziya  orqali,  kontsentratsiyalar  farqi  (noelektrik  moddalar 
bo
’lsa) yoki elektr potentsiallari farqi buyicha (tsitoplazmatik membrananing ikki 
tomonida  elektr  potentsiallar  farqi)  mavjud  bo
’lsa  o’tadi.  Moddalar  transporti 
osonlashgan  diffo
’ziya orqali, kontsentratsiyalar farqi mavjud sharoitda energiya 
sarflanmay ham yuz berishi mumkin, Yana ikkinchi tipi aktiv transport, moddalar 
hujayra  ichiga  kontsentratsiya  gradientga  qarshi  yunalishda  ham  kiradi.  Unga 
ATF  sarflanadi.  Bu  mexanizm  moddalarning  muhitdagi  kontsentratsiyam  kam 
bo
’lganda  ishlatiladi.  Bakteriya  hujayrasida  permeaza  molekulalari  bo’lib,  ular 
hujayraga moddalarni olib kirishda xizmat qiladi.  Birgina 
esherixiya 
koli 
tayoqchasida 8000 tacha permeaza mavjud. 
Kant moddalarining hujayraga o
’tishida, avvalo ular hujayra tashqarisida ferment 
yordamida fosforlanadi, so
’ngra tsitoplazmaga o’tadi.