’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
 
Kimyoviy  elementlarga  bo
’lgan  ehtiyoj.  Hujayrani  ko’rish  uchun  zarur 
elementlar  makro  va  mikroelementlarga  bo
’linadi.  Makroelementlarga  hamma 
organizmlarda  uchraydigan  10  ta  element
—  uglerod,  kislorod,  vodorod,  azot, 
oltingugurt,  fosfor,  kaliy,  kaltsiy,  magniy,  temir  kiradi.  Mikroelementlarga: 
marganets,  tsink,  molibden,  mis,  kobalt, nikel,  vannadiy,  bor, xlor,  natriy,  selen, 
kremniy, volfram va boshqa elementlar kirib, kaysiki ularga hamma organizmlar 
extiyoj sezadi. 
 
Uglerod manbai. Fotosintez yoki anorganik moddalarning oksidlanishidan 
energiya  oladigan  organizmlar,  asosiy  uglerod  manbai  sifatida  ko
’pincha  CO
2 
ishlatish  qobiliyatiga  ega.  С  —  avtotrof  organizmlar  СO
2
  ni  qaytaradi.  Qolgan 
organizmlar esa hujayra uglerodini organik moddalardan oladi. Organik moddalar 

---

ham  energiya,  ham  uglerod  manbai  bo
’lib  xizmat  qiladi.  Tabiatda  polisa 
Haridlardan tsellyuloza va kraxmal ko
’p. 
 
Bu 
moddalarning 
struktura 
elementi 
bo
’lgan  glyukozani  ko’p 
mikroorganizmlar  ishlatadi.  Umuman  mikroorganizmlar  boshqa  organik 
birikmalarni ham o
’zlashtirish qobiliyatiga egadir.