Jahon tarixi

Eronning  xalqaro  ahvoli.  XIX  asr  boshlariga  kelib  Eron 
xalqaro  siyosatda  muhim  o‘rin  tuta  boshladi.  Bunga  Buyuk 
Britaniya va Fransiyaning  Sharqda hukmronlikni  o‘z qodlariga 
olish uchun boshlagan kurashlari hamda Rossiyaning Kavkazni 
qo‘lga  kiritishga  intilayotganligi  sabab  bo‘ldi.
Buyuk  Britaniya  va  Fransiya  Rossiyaning  Kavkazda  mus- 
tahkamlanib  olishiga  yo‘l  qo‘ymaslik  maqsadida  bu  o ‘lkada 
katta  hududlarni  bosib  olgan  Eronni  qo‘llab-quwatlay bosh­
ladi.  Biroq  bu  hoi  Rossiyaning  Kavkazga  nisbatan  siyosatini 
o ‘zgartira  olmadi.  Aksincha,  Rossiya  Eron  bilan  urushda 
birin-ketin  g‘alaba  qozonib,  o ‘zi  uchun  qulay  shartnomalar 
tuzilishiga  erishdi.
Chunonchi,  1813-yilda bu  ikki  davlat  o‘rtasida  imzolangan 
shartnoma  Rossiyaning  Kavkazda  yanada  mustahkamlanib 
olishiga  imkon  berdi.
1826—1828-yillarda  bo‘lib  o ‘tgan  Eron  —  Rossiya  urushida 
Eron  yana  yengildi.  Ikki  davlat  o‘rtasida  imzolangan  Turk- 
manchoy  shartnomasiga  ko‘ra,  Rossiyaning  Kavkazdagi  mav- 
qeyi  yanada  m ustahkam landi.  Eron  esa  Kavkazorti  hu- 
dudlariga  bo‘lgan  da’vosidan  voz  kechdi.