Mashinasozlik tехnologiyasi

6.2. KESUVCHI ASBOB XOLATINI NAZORAT QILISH UCHUN 
PRIBOR VA QURILMALAR 
Kesuvchi  asbobning  parametrlarini  nazorat  qilishda  yeyilish  maydonini 
kengligi,  kesuvchi  asbobning  cho‗qqisidan  doimiy  bazasiga  bo‗lgan  masofa, 
titrash  darajasi,  temperatura,  qoldiq  radioaktivlik  nazorat  qilinadi.  Kesuvchi 
asbob  bilan  qirindini  ishlov  berilayotgan  detalga  nisbatan  o‗zaro  harakatini 
xarakterlovchi  kattaliklarga  quyidagilar  kiradi:  ishlov  berish  siklining  uzunligi 
kesish kuchi, detal yoki asbobni aylanishdagi burovchi moment, quvvat, titrash 
va  tovush  tebranishlari,  kesishdagi  EYuK  va  «asbob  –  ishlov  berilayotgan 
detal» tegishish zonasidagi elektr qarshiligi metallarga ishlov berish jarayonini 
avtomatik  tashxislovchi  effektiv  sistemalarni  yaratishda  asosiy  yo‗nalishlardan 
biri kesuvchi asbobni ishlash sharoiti va eyilish tezligini o‗lchashdir.  

---

Asbobni yeyilishini avtomatik nazorat qilish ishlov berish unumdorligini 
40%  ga  o‗stiradi.  Shunga  ko‗ra,  kesuvchi  asbob  modelini  yaratish  yeyilish 
tezligini  o‗lchovchi  va  ishga  yaroqlilik  kriteriyasini  topish  usullarini  yaratish 
kerak. 
Kesuvchi  asbobni  avtomatik  almashtirish  kerakligini  aniqlovchi  yeyilish 
kriteriyasi  ishlov  berish  turiga  detal  va  kesuvchi  asbob  materialiga  bog‗liqdir. 
Shu kriteriyaga  yeyilish  o‗lchamlarini  tezda  kattalashishi, ishlov berilgan  detal 
yuzasining g‗adir – budurligini oshishi kesish zonasidagi temperatura va kesish 
kuchlarini  yuqori  ruxsat  berilgan  chegarasidan  oshishi  va  boshqalar  kiradi. 
Ishlatish  davrida  yeyilish  o‗lchamlarini  oldindan  aytish  mumkin.  Lekin 
kesuvchi asbobni turli xil sinishi tasodifiy bo‗ladi, oldindan aytib bo‗lmaydi va 
dastgoxlar uchun juda ham xavfli.