qo‘layligiga axborot sarfining ma’lumot modeli darajasida ko‘payishi hisobiga
erishishi mumkin. Axborot sarflanishining qo‘payishi yo‘lida qadam bo‘lib,
majmui sifatida keltirish mumkin. Buning uchun iyerarxik tarkib tarmoqning bir
qancha cho‘qqilarini qayta tashkil qilishni va takrorlashni talab etadi. Agar
tarmog‘i darajasida ma’lumotlar bazasi murakkab hajmli to‘r ko‘rinishida
keltirilsa, iyerarxik modeo darajasiga ma’lumotlar bazasi qattiq tarkibli bo‘laklar
majmui shaklida keltiriladi, keyingi yaruslarda bu ob’yektninglarning xususiyati
mazmundaki, ahamiyatli darajada foydalanuvchilar qiziqishiga iyo‘naltirilgan
vao‘zida umuman jismoniy xotiraga xos real tasavvurlanishlarini olib yurmaydi.
Bir qarashda relyatsion model turdosh tablitsa ko‘rinishida ham namoyon etidlishi
mumkin, hamda ketma-ketli standart fayllarni anglatadi. Relyatsion modelning
oddiy ketma-ketli fayldan sezilarli farqi shundaki, jadvaldagi barcha ustunlar kirish
nuqtai-nazaridan ekvivalentli hisoblanadi.
Aynan shu xususiyat bu modelni ancha kuchli qiladi va uni xotirada ketma-ketli
ma’lumotlar massivi ko‘rinishida umuman qayta tasvirlanmaydigan qiladi.
Ma’lumotlarning bazasini boshqarish tizimi.
Ma’lumotlarning bazasini
boshqarish tizimining shunday imkoniyatlarini, ya’ni ma’lumotlar sirliligi va
himoyalanishni ta’minlash, inkordan keyin ma’lumotlar bazasining tiklanishi,
ma’lumotlar bazasi bilan ishlashda hisob yuritish lozimdir. Biroq bu ma’lumotlar
banki bilan foydalanuvchilarning interfeysini va barcha avtomatlashtirilgan
ma’lumotlar bankilarni hayotiyligini ta’minlash uchun ma’lumotlarning bazasini
boshqarish tizimini tadbiq etish lozim bo‘lgan noto‘liq ro‘yxat hisoblanadi.
Ma’lumotlar mustaqilligini tamoyillarining tadbiq ma’lumotlarning bazasini
boshqarish tizimining moslashuvini aniqlaydi. Qandaydir predmet sohasidagi
ma’lumotlarni qayta ishlash xususiyatlari hisobi, diskretli tavsifli ishlab chiqarish
korxonalarida avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini qo‘llashga maxsuslashgan
ma’lumotlarning bazasini boshqarish tizimini loyihalashtirish imkonini beradi.
Har xil ilovalar uchun foydalaniladigan ma’lumotlar bazasini boshqarishning
universal tizimi mavjuddir. Konkret ilovalar uchun universal ma’lumotlar bazasini
boshqarish tizimlarini rostlaganda ular tegishli vositalarga ega bo‘lishlari kerak.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimini ma’lum bir sohada qo‘llash maqsadida
rostlash jarayoni tizimni generatsiya qilish deb ataladi. Ma’lumotlar bazasini
boshqarish universal tizimga masalan, dbase, paradox, Mikrosoft- Aggess, oragle,
informix va boshqalarga tegishlidir.