Texnologiyasi" fakulteti "yuqori molekulali birikmalar va plastmassalar texnologiyasi"

Elastomerlarning  fizikaviy  xolati  va  xossalari.  -  Elastomerlarning 

kondensatlangan holati. Polimer materiallarining makroskopik xossalari bilan bir 

о‘rinda  ularning  mexanik  xossalari  ham  yotadi.  Polimerlar  uchun  bu  juda  katta 

ahamiyatga egadir. 

Bular yuqori polimer materiallarning eng asosiy sinfiga qо‘shishga olib keldi. 

Ma’lumki, molekulyar fizikada bu xolatlar asosiy strukturali va kinetik 

birliklarning issiqlik harakatining xarakteriga bog‘liqdir. Kichik molekulali 

moddalar misolida ikkala tipdagi birliklar mos keladi, lekin polimerlarda esa, bu 

о‘zgachadir. Polimerdagi strukturaviy birlik bо‘lib, makromolekula hisoblanadi. 

Shartli о‘lchovdan yuqori temperaturalarda (kо‘proq oqish temperaturasi deb 

ataladi T

t

) amorf polimerlarda 

segmentlar xarakati tezligi shunchalik katta bо‘lib, 

tashqi mexanik yuklamalar ta’sirida mokromolekulaga ulanmagan setkalar bir 

biridan siljish xususiyatiga egadir. Bunday temperaturaga tegishli polimerlarning 

fizik xolatini –  quyuq oquvchi deb ataladi. Chunki ular katta qaytarilmas 

defarmatsiya xolati bilan ifodalanadi. 

Ancha kichik temperaturalar (T< T

t

) segmentlar xarakatchanligi saqlanadi va 

bu holat polimerlar uchun –  yuqori egiluvchanlikni ifodalaydi. Bu holat faqat 

yuqori molekulali birikmalarga xos 

bо‘lib,  materialga  katta  qaytuvchi 

deformatsiyalanish xususiyatini beradi.  

Xullas, ancha past temperaturalarda segmentlar xarakatchanligi sezilarli 

kamayadi va  natijada  polimer shisha xolatiga keladi. Bu holat polimerning asosiy 

uchinchi fizik holati deb hisoblanadi.