Илмий фаолиятга тайёргарлик асослари

 
ФАРАЗЛАРНИ ИЛГАРИ СУРИШ ҚОИДАЛАРИ 
Фараз ўзи тегишли бўлган барча фактлар билан келишган бўлиши 
ёки, ҳеч бўлмаганда, уларга мувофиқ бўлиши керак.
Фактлар туркумини изоҳлаш учун илгари сурилган кўплаб бир-
бирига зид бўлган фаразлар ичида шу фактларнинг энг кўпини бир 
хилда изоҳлайдигани мақбулроқдир.
Фактларнинг боғланган туркумини изоҳлаш учун имкони борича 
камроқ фаразларни илгари суриш керак ва улар имкони борича 
маҳкамроқ боғланган бўлиши керак.
Фаразларни илгари суришда унинг хулосаларининг эҳтимолли 
тусини идрок этиш зарур.
Бир-бирига зид келадиган фаразларга асосланиб иш қилиш мумкин 
эмас. 
 
 
 
 
 
ФАРАЗЛАРНИ ҚУРИШНИНГ 
ПРОЦЕССУАЛ ТУЗИЛМАСИ
Ушбу фактлар доирасини изоҳловчи сабаб ҳақидаги 
тахмин тузилади 
Йўл қўйилган сабабдан оқибатлар ажратилади ва 
тажрибадаги маълумотлар билан қиёсланади 
Унинг фаразнинг тасдиқланиши ёки инкор 
этилишига олиб борадиган барча қоидалари астойдил 
текширилади: 
• тасдиқлаш 
учун 
унинг 
эмпирик 
маълумотларнинг имкони борича кўпроғи 
билан келишуви талаб қилинади; 
• инкор қилиш учун тажрибага мос тушмаган бир 
фактнинг ўзи етарли. 
1 
2 
3 

---

86
* 
Фаразнинг ифодаланишидаги «клишелаштирилган» иборалар ва 
сўз бирикмалари:  
- «агар..., унда...» 
- «чунки ...» 
- «бўлгани ҳолда...» 
Улар тадқиқотчининг эътиборини ҳодисанинг моҳиятини очиш, 
сабабли-оқибатли алоқаларни белгилашга қаратади. 
 
 
 
 
 
МИ