Ўринов Дилшод Нормуродович 4-курс «А» гуруҳ

massdor  (7,05 gr), anjdor  (1341 yilda  7,42  gr) og’irlikga  ega  bo’lgan. 

Angliyada  1344 yilda  birinchi  marta  nobl    nomli  oltin  tanga  zarb  etilgan  

bo’lib, uning  og’irligi  8,86 gr.   keyinchalik, 7,76  gr.ni  tashkil  qilgan.

2

 

O’rta  asrlar  davrida  shaharlarning  rivojlanishi  ko’zga  tashlanadi. 

Hunarmandchilik  tovarlarni  sotish  va  sotib  olish  ehtiyoji  tanga  pullarga  

bo’lgan  talabni  oshiradi. Ayniqsa, chet  el  davlatlari bilan  savdo  munosabatlari  

                                                 

1

  

Русская  нумизматика XI-XX  веков. Изд. «Аврора». Л. 1979.  стр - 8-9. 

2

 

Воронов Ю. П. Cтраницы  истории  денег. Новосбирск. «Наука». 1986.

 

стр-46. 

---

 

-  - 

tovar – pul  muomalasini  yanada  rivojlantirishga  olib  keladi. Bu  esa  ko’plab  

yangi  boy   oltin  va  kumush  konlarini  qidirib  topishni  va  qazishni    taqozo  

etadi. Dastlabki  oltin  konlari  Sharqiy  Alp  tog’laridan  olingan  bo’lsa, XIII 

asrda  quyi  Seleziya, Gashteyn  grafligi, Bobra  daryosi  bo’ylarida  qazib  olingan. 

Oltin  konlarini  qazish  bo’yicha  Vengriya  Yevropada  oldingi  o’rinda  bo’lgan. 

Bu  yerda  XIV asrda  har  yili  1000  kg.  oltin  qazib  olingan. Transilval  va 

Sloveniyada  oltin  qazib  chiqarish  tobora  rivojlanib  borgan. Bundan  tashqari  

Afrika  qit’asida  ham  oltin  qazib  olish  jonlangan. XV asrning  boshi  va  XVI 

asrning  boshlarida  Sengal  oltini  Yevropaga  oqib  borgan. Mutaxasislarni  

fikricha  3000  kg.  oltin  Yevropaga  olib  ketilgan.  

XIII asrning  o’rtalari  va  XIV asrning  boshlarida  kumush  qazish  ishlari  

ham  takomillashib  borgan. Uning  oltinga  nisbatan  qiymati  1:10  va  1:11 ga  

teng  bo’lgan. Buning  sababi  oltinning  kamligi  bilan  izohlanadi.

1

  

Polshada  oltin  tanga  zarb  qilish  1320 yilda  boshlangan. Qirol  Aleksandr  

(1501-1506) davrida  oltin  tangalar  doimiy  zarb  etib  kelingan. Koshits  shahrida  

topilgan  oltin  tangalar  venger  tangalari  ekanligini  isbotlamoqda. Fikrimizcha, 

polyak va  vengerlar  savdo  munosabatlari shartnomasiga ko’ra,  venger  

dukatlaridan  foyda-lanishgan.  

Shvetsiyada  XV – XVI asrlarda  Valter  Plattenberg  (1494-1535) davrida  

zarb  qilingan. Tanganing  yuz  tomonida qirol tasviri va  orqa  tomonida  but va  

gulchambar tasviri  tushirilgan.  Butun  Chexiya hududida  bu  puldan tashqari 

yuqorida  ta`kidlaganimizdek,   venger  va  polyak  tangalarini  bozori  chaqqon  

bo`lgan. Lekin bizni  qiziqtiradigan tomoni  shundaki,  tangalardagi tarixiy  

shaxslarning  qo`lyozma  manbalardagi  ifoda  etilmagan qiyofalari va  xis  

hayajonlarini  aks  ettiradi.   

Finlandiyada  Gulden  oltin tangasi  XV asrning  50-yillarida  zarb  etilgan. 

Bu  kumush  va  mis  tangalar  bo’lgan. 

Yuqorida  tanga  pularning  zarb  qilinishi  haqida  fikr  yuritar  ekanmiz, 

                                                 

1

 

Русская  нумизматика XI-XX  веков. Изд. «Аврора». Л. 1979.  стр-5. 

 

---

 

-  - 

Yevropa  davlatlarida  XIII –  XVII asrlarda  oltin  tangalari  Florin  va  Dukat  

doimo  xaridorgir  bo’lganligini  eslatib  o’tish  joiz. Uning og’irligi  bir  maromda  

3,5 gr.ni  tashkil  qilgan.  

Daniya  davlatida  XIV –  XV asrlarda  Lyudovik  I (1342-1382)  davrida  

oltin  tangalar  zarb  qilish  yo’lga   qo’yilgan. Tangalar  186 tipdagi  turli  xil  

rasmlar  bilan  bezatilgan. Lekin  bularning  ichida  venger  dukati  Matvey  Korvin  

(1458-1490)  davrida  eng  xaridorgir  oltin  tanga  sifatida  xalqaro  maydonda  

ishlatib  kelingan. Venger  oltin  tangasi  Boltiq  bo’yi  xalqlari –  Latviya  va  

Estoniyada  keng  tarqalgan. Savdo  aloqalari  kengayib  borgan. Hozirda  bu  

yerda  topilgan  oltin  tangalar  ayniqsa  Talinda  topilgan  venger  oltin  tangalari  

bu  haqida  dalolat  beradi.