Ўринов Дилшод Нормуродович 4-курс «А» гуруҳ

Mavzuning  maqsad  va vazifalari. Tanga  pullarning  paydo  bo`lishining  ham  

o`z  tarixi  bor. Arxeologik  qazishlarning guvohlik  berishicha,  tosh  asrda   ham  

qabilalar  o`rtasida  turli  xil  ashyolar  ayriboshlangan.  Qabila  va  jamoalardagi  

mehnat  taqsimoti  moddiy  va  ehtiyoj  buyumlarini  ayriboshlashnining  

rivojlanishida  asosiy  omil  bo`lgan edi.Ana  shu  tovar  ayriboshlash   natijasida  

ma`lum  miqdorda mol  ortib  qolgan.  U  boshqa  molar  narxining  ekvivalentiga  

aylangan. Ana  shu  asnoda birinchi  pullar  paydo  bo`la  boshladi.    

                                                 

1

 Karimov. I.A.Yuksak ma`naviyat - engilmas kuch. T. ”Ma`naviyat”, 2008. 17- bet. 

 

---

 

-  - 

 Qadimiy  xalqlarda  pulning  shakllanishi  ham  turlicha  bo`lgan. Masalan, 

Osiyo  va  Afrika  xalqlari  pulning  eng sodda  formasi chig`a-noqlardan  uzoq 

vaqt mobaynida foydalanib kelishgan. Yaponiya, Xitoy  va  Hindiston 

 

mamlakatlarida  ham  chig`anoqlar  pul  sifatida ishlatilgan.  Ba`zan, Hindistonda 

dur  pul  sifatida ishlatilgan.   Melaneziyada  “cho`chqa  pullari”  deb  ataladigan  

pullar  bo`lgan. Yoinki,  Osiyo va  Afrikaning   mamlakatlarining  ayrimlarida  

kauri  nomli  chig`anoq,  munchoq,  it  tishlari  va  cho`chqa  dumlari  boylami,  

Afrikaning  ba`zi  qabilalarida xurmo  mevasi  pul  vazifasini  o`tagan.  Ayni  

paytda  jahonning  ko`p  xalqlari  tovarlarni  ishlab  chiqarish  qurollari yoki 

qoramollar,  qo`ylar bilan  belgilashgan. 

       Ayriboshlash - har doim  va  turli  sharoitda  qiymati  birdek  o`zgarmaydigan,  

qo`llash  oson  bo`lgan  baho  o`lchovini  taqazo  qilardi. Mana  shunday  savdo  

shartlariga  yangidan  paydo  bo`lgan  metall  pul  javob  bera boshladi, bu  o`z  

navbatida  savdo muomalasida  mavjud  bo`lgan  pulning  barcha  mavjud  

formalarini  siqib  chiqardi.  Metal  pular  qismlarga  bo`linishi,  qimmat yombini  

arzon  qilish  mumkinligi  jihatidan ham  ahamiyatli  edi.  Tilla  va  kumushdan 

tayyorlangan  pullar esa  qulay  va  qimmatli  pul  hisoblanardi. 

         Kishilar asta-sekin ma`lum og`irlikdagi  yombilar  tayyorlay  boshladilar.  

Lekin metal  pullarda  hali   aldanish  imkoniyati  yashirinib  yotardi.  Chunki 

kishilar  mis  va  qo`rg`oshin  singari  arzon  metallarni  oltin  va  kumush  

parchalariga aralashtirar edilar.  Hukumat  bu  firibgarliklarga chek  qo`yish  

maqsadida  o`zi  zarb qilgan  metal  pullarga  muhr  bosib  chiqara  boshladi.