Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti investitsiya loyihalarini boshqarish

3.4. 
Loyihaning 
hayotiylik 
sikli: 
investitsiya 
oldi, 
investitsion, 
ekspluatatsiya fazasi, likvidatsiya fazasi. Investitsiyalarni loyihalash jarayonlari 
va investitsiya oldi izlanishlari
 
 
Ishlab  chiqarish  yo’nalishidagi  investitsiya  loyihasini  tayyorlash  va  hayotga 
tadbiq  etish  uzoq  vaqt  davomida  amalga  oshiriladi.  Bunda  investitsiya  loyihasi 
g’oyadan, to moddiy yuzaga chiqishgacha bo’lgan jarayonni bosib o’tishi kerak. Har 
qanday  loyiha  agar  u  amalga  oshirilmasa,  unchalik  ahamiyatga  ega  bo’lmay  qoladi 
(ahamiyati, samarasi real hayotda bilinadi). 
Rejali iqtisodiyot davrida kapital qo’yilmalar ob’ekti qurilib, ishga tushirilsa, u 
tugallangan  hisoblanar  edi.  Lekin,  bozor  munosabatlari  sharoitida  loyihani  amalga 
oshirish  bilan  bog’liq  bo’lgan  umumiy  xarajatlar  va  loyiha  amalga  oshirilishidan 
keladigan daromadga katta e’tibor beriladi. 
Loyihani amalga oshirish bir qancha tadbirlarni amalga oshirishni taqazo etadi. 
Masalan:  loyihani  texnik  iqtisodiy  asoslash  va  ishchi  loyihani  ishlab  chiqish, 
shartnomalar  tuzish,  loyihani  moliyalashtirishni  tashkil  etish,  resurslar  ta’minoti, 
ob’ektni qurish va uni ekspluatatsiyaga topshirish va boshqalar. 
Loyihani  amalga  oshirish  jarayonida  unga  tuzatishlar  kiritish  birmuncha 
qiyinroqdir.  Biroq,  TIAni  ishlab  chiqishda  buning  imkoni  mavjud.  Masalan, 
tanlangan  joy,  qurilgan  bino,  olingan  texnologiya,  yetarlicha  o’rganilmagan  holda 
bozorga chiqish kabilar. TIA loyihaning umumiy sxemasini aks ettiradi, ifodalaydi. 
Umuman  olganda,  loyihani  amalga  oshirish  va  uni  tugatish  oralig’idagi  davr 
investitsiya jarayoni deb ataladi. Investitsiya (sikli) jarayonini 4 ta bosqichga (fazaga) 
bo’lish mumkin va ularning har birining o’z maqsad va vazifalari bor: