Fiziologiyasi va gigiyenasi

  Teridagi  retseptorlarning  turlari:
1  —  bosim ga  reaksiya  qiluvchi  retseptr;  2  -   taktil;  3  —  sovuqqa;  4  -  
o g 'riq q a :  5  -   ju n   piyozchasi  atrofidagi  nerv  tolalarining  uchlari.
Tananing  o'zini  innervatsiya  qiluvchi ju d a  ko'plab  (muskullar, 
bog'lar, paylar,  suyakning  ustki  qismi)  nervlar 
mag'izli nervlar
 hi­
soblanadi.
M iyelin po'stlog'ining  o'sishi  nerv  tolalari  bo'ylab  qo 'zg'alish - 
ni  o'tkazish tezligini  oshiradi  va  buning  natijasi  singari  nevronlar- 
ning  qo'zg'aluvchanligi  ham  oshadi.
M iyelinlashish  jaray oni  hammadan  oldin,  periferik  nervlarda. 
so'ngra  orqa  miya  tolalari.  bosh  miyaning  dastak  qismi.  miyacha 
nervlari  shunday  holatga  uchrasa.  eng  oxirida  bosh  miya  katta 
yarimsharlari  tolalari  uchraydi.  Harakat  nerv  tolalari  bola  tu g 'il­
gan  paytdayoq  miyelin  p o ’stlogi  bilan  qoplangan  bo'ladi.  3  yosh-
64
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ga  kelib  barcha  nerv  tolalarining  mivelinlashuvi  tamom  bo'lsada, 
miyelin  po 'stlo g 'i  va  silindr  o'qining  o'sishi  3  yoshdan keyin  ham 
davom  etadi.
Nerv.  Ustidan  biriktiruvchi  to'qim ali  po'stloq  bilan  qoplangan 
nerv  tolalarining  vig'indisi 
nerv
  deb  ataladi.  Agarda  nerv  tolalari­
ning tarkibida markaziy asab tizim idan innervatsiya qilinadigan or­
ganik q o ’zg'alishni o'tkazuvchi  nerv tolalari  yig'ilgan bo'lsa,  bun­
day  nervlar markazdan  qochuvchi  yoki  efferent tolalar deb  ataladi.
Yana sezuvchi nervtolalaridan iborat bo'lgan nervlar ham bo'lib, 
ular  bo'ylab  q o 'z g ’alish  markaziy  asab  tizimiga  qarab  tarqaladi. 
Bunday nervlar