O’zMu Iqtisod fakulteti kadrlar menejmenti Rashidova Mushtariyning Mexnat
huquqidan tayyorlagan yakuniy nazorat ishi
Savollar
1. Mexnat huquqi predmeti va tushunchasi
2. Mexnat shartnomasini bekor qilishni rasmiylashtirish.
3. Mexnat nizolarining fuqarolik ishlari bo’yicha sudlarda ko’rib hal
etish.
1.Savol
Mehnat huquqining tushunchasi va predmeti.
Mehnat huquqi huquqshunoslik tarmoqlari orasida etakchi o`rin tutadi.
U ijtimoiymehnatga oid munosabatlarni tartibga soladigan huquqiy normalar
tizimidan iborat. Bumunosabatlar mehnat bozoriga amal qilish, mehnatni tas
hkil qilish va uni qo`llash jarayonidanamoyon bo`ladi.
Mehnatga oid munosabatlar quyidagi o`ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi:
Mehnatga oid munosabatning sub`ekti - xodim korxona, muassasa, tashkilotning
mehnatjamoasi tarkibiga qo`shiladi va o`z mehnati bilan korxona jamoasi oldi
dagi vazifani bajarishgakirishadi.
Ijtimoiy mehnat taqsimotiga ko`ra, muayyan mehnat funktsiyasini bajarish xo
dim
majburiyatlarining predmetini tashkil etadi. Muhimi shuki, bu ish bir qancha
kishilar faoliyati
bilan uyg’unlashgan, ya`ni mehnat kooperatsiyasi doirasida bajariladi.
Xodimning va mehnat jamoasi har bir a`zosining ish faoliyati muayyan rejim o`rnat
ilgan
sharoitda amalga oshiriladi. Mehnatga oid munosabatlar sub`ektlarining mehnatni
tashkil etishga
doir tartib-
intizom, qoida - talablariga bo`ysunishi mehnatga oid munosabatlarning izchilligi
va
samaradorligini belgilovchi zarur omillardan biri.
Mehnatga oid munosabatlar ixtiyoriy harakterga ega bo`lsada, ular bevosita
ishlab
chiqarish doirasida namoyon bo`ladi va muayyan maqsadlarni ko`zlab amalga
oshiriladigan
ijtimoiy foydali faoliyat sanaladi.
Xulosa qilib aytganda, mehnat huquqining predmetini, ya`ni mehnat shartno
masi bo`yicha
ishlayotgan xodimlar mehnatining ishlab chiqarishda qo`llanishi tufayli paydo
bo`ladigan
ijtimoiy mehnatga oid munosabatlar tashkil etadi. Ushbu munosabatlar mehn
at huquqi
predmetining yadrosi hisoblanadi.
Ijtimoiy voqelikda mehnat huquqining predmetini tashkil etuvchi munosabatla
r tizimi
mehnatga oid munosabatlardan tashqari, ular bilan muayyan tarzda bog’lang
an boshqa
munosabatlarni ham qamrab oladi. Bu munosabatlar mehnat munosabatlarid
an ilgariroq, ular
bilan bir vaqtda, yoxud bevosita mehnat munosabatlaridan kelib chiqishi mu
mkin. Mazkur
munosabatlar jumlasiga:
Mehnat sohasida tashkiliy boshqaruvga oid munosabatlarni;
Ishga joylashtirishga oid munosabatlarni ;
Kadrlar tayyorlash va malakasini oshirish bilan bog’liq munosabatlarni;
Mehnat muxofazasi va mehnat qonunchiligiga rioya etishni nazorat qilishga d
oir
munosabatlarni;