7-Ma'ruza. Sutni qayta ishlash mahsulotlari va sifati


Sutning kimyoviy tarkibi va ozuqaviy qiymati



Download 0,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/7
Sana31.12.2021
Hajmi0,78 Mb.
#242685
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
7-Maruza 762a56440dd6782d7991cf6062084207

Sutning kimyoviy tarkibi va ozuqaviy qiymati 

Sutning  ozikaviy  kimmati  undagi  oksil,  yog,  laktoza,  mine¬ral  moddalar, 

vitaminlar,  fermentlar,  gormonlar,  pigmentlar  va  gazlar  yigindisiga  va  ularning 

yengil xazm bulishiga tushunila¬di. Odam bir kunda 500 dan-1,5 ml gacha bir yilda 

esa 18-500 kg sut iste'mol kilishi kerak. Agar odam 1 kunda 15 g sariyog iste'¬mol 

kilsa,  u  375  gramm  sut  ichgan  buladi,  175  gramm  sut  iste'mol  kilsa,  18  gramm 

pishlok iste'mol kilgan buladi va h.z. 

Sut yosh organizm uchun zarur bulgan barcha ozikaviy moddalar¬ni saklaydi. 

Bir  litr  sut  tarkibida  32  gramm  oksil  (4-ta  tovuk  tuxumiga  teng),  36  gramm 

sarigyog,48 gramm sut kandi,xamda ma'lum barcha vitaminlar,mineral tuzlar buladi. 

Sut  mineral  moddalardan  kal'siy  va  fosforga  juda  boy  manba 

xisoblanadi.Sutning umumiy kalloriyasi 2720 x 10 darajasi 3 j/kg yoki 650 kkal/kg 

ga teng. 

Savdoga  asosan  sigir  suti  pasterlangan  xolda  chikariladi.  Uning  kuyidagi 

assortimentlapi mavjud: 

a)Pasterlangan sut-kasal tugdiruvchi 

 

b)Yogi  kupaytirilgan  sut  tabiiy  yoki  tiklangan  sutdan,  yogli¬gini  Qaymok 



kushish yuli bilan 6 % ga yetkazib gomogenlab tayyorla¬nadi. 

v)Qaynatilgan  sut  yogliligi  Qaymok  kushib  6  %  ga  yetka¬zilgan, 

gomogenlangan va uzok vakt davomida yukori xaroratda is¬siklik ishlov berilgan 

sutdir. 



Seroksil  sut  deb,  tarkibida  kuruk  yogsizlantirilgan  modda¬lapi  kup  sutga 

aytiladi. Uni meьyorlashtirilgan sutga kuruk yoki kuyultirilgan sof sut kushib ishlab 

chikariladi. Uning yogliligi 25 % buladi. 

Vitaminlangan sut - bu pasterlangan,"S" vitamini kushilgan sof yoki yogsiz sut. 

Yogsiz sut sutning yogi separatorda tula olingan sutdir. 

Sterillangan sut - tarkibiga kura pasterlangan sutdan fark kilmaydi. Sterillash 

jarayoni  avtoklavlapda  103-104  dan  118-123  S  gacha  bulgan  xaroratdagi  bosim 

ostida  utkaziladi;  bunda  xamma  mikroorganizmlap  va  ulapning  sporalapi  uladi. 

Bunday sutni uy sharoitida 10-15 kun saklash mumkin. 

Meьyorlashtirilgan sut - tabiiy sutni yogsizlantirish yoki Qay¬mok kushish yuli 

bilan tarkibidagi yog mikdorini 3,2 % ga yetkazil¬gan sut. 

Qayta  tiklangan  sut  yogi  olinmagan  yoki  yogsizlantirilgan  ku¬ruk  sut, 

shuningdek, kand kushilmay kuyultirilgan sutdan tayyorlana¬di. Kuruk sut suvda 

eritiladi  va  oksillap  bukishi  uchun  kuyib  tu¬riladi.Sungra  filьtrlanadi, 

gomogenizatsiyalanadi va sovutiladi. Qayta tiklangan sut tarkibida 3,2 % yog buladi. 

Ionitli sut - bu sutdagi kalьtsiyni kisman yukotish uchun io¬nitlar bilan ishlov 

berilgan, Qaymogi olinmagan sutdir. Bunday ishlov berishda sigir sutidan kamida 

20 % kalьtsiy yukotiladi. 

Kakaoli  yoki  kofeli  sut  -  kamida  2  %  kofe  yoki  2,5  %  kakao  kushilgan, 

Qaymogi  olinmagan  sutdan  tayyorlanadi.  U  bir  oz  yopishkok  konsistentsiyaga, 

kakao  yoki  kofening  sezilarli  taʼmi  va  xidiga,  bir  xil  rangli  massaga  ega  buladi. 

Bunday sutning yogliligi 3,2 %, tarkibidagi saxaroza 7-12 % ,buladi. 

Yangi sogilgan sutning taʼmi ozgina shirinrok bulib,ranggi ok-sargishrok.Sut 

uziga  xos  suyuk,bir  jinsli  issiklik  ishlov  be¬rilgach  yanada  suyuk  buladi, 

sovutilganda  esa  jipslashadi.  Sut  100,20S  xaroratda  Qaynaydi,  0,54-0,580S 

xaroratda esa muzlaydi. 

Sigir sutining kimyoviy tarkibi turli zlementlardan tashkil topgan bulib, unda 

(foiz xisobida): 

suv-87,5;  kuruk  moddalar-12,5;  shu  bilan  birga  sut  yogi  -3,8;  oksil-3,3 

(bulardan:  kazein-2,7;  albumin-0,5  va  globulin  0.1),sut  kandi  -4,7;  mineral 

moddalar-0,7. 

Sut  yogi  -sutning  eng  kimmatli  tarkibiy  kismi  bulib,u  aso¬san  yeg 

kislotalaridan tashkil topgan.Sut yogida 60 dan ortik aso¬siy va ikkinchi darajali yog 

kislotalari  bor.Sut  yogi  triglitserid¬larida  uchraydigan  asosiy  kislotalarga 

palьmitin,miristin,olein va stearin kislotalari kiradi.Sut yegi texnologik xususiyatiga 

kura 27-350 S xaroratda eriydi,17-210S da kotadi.Sut yegi aloxi¬da tarkibi va taʼmi 

bilan  fark  kiladi.  Sut  tarkibida  yog  diametri  3-5  mkm-  ga  yakin  shar  shaklida 

uchraydi.Bir millilitr sut tarkibi¬da 4 milliardga yakin yog sharchalari buladi.Yog 

sharchalarining  ok-silli  kobigi  ularni  stabillashtiradi,shuning  uchun  ular  bir-biriga 

yopishmaydi.Yangi sogilgan sut tarkibida sut yogi emulьsiya,sovutil¬gan sutda esa 

suspenziya kurinishida buladi.Sut tarkibidagi yog¬ning yog sharchalari kurinishida 

bulishini  mikroskop  ostida  kuzatish  mumkin.  Bu  yog  sharchalarining  xar  biri 




murakkab  oksilli  kompo¬nentdan  iborat  katlam  bilan  uralgan.  Bir  tomchi  sut 

tarkibida 10 mlrd.dan kup yog sharchalarni sanash mumkin. 

 

2.4-jadval 



Sutning oksilli moddalari 

 


Download 0,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish