Ш. А. Маннонов номли “ёш бухгалтерлар клуби”

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА АХБОРОТ ТИЗИМИНИ ЯРАТИШНИНГ 
АҲАМИЯТИ 
Орипжонова У., Қорабошев О.- ТошДАУ ўқитувчилари 
Давлатимиз раҳбарининг 2015 йил 4 февралдаги ―Ўзбекистон 
Республикаси 
Ахборот 
технологиялари 
ва 
коммуникацияларини 
ривожлантириш вазирлигини ташкил этиш тўғрисида‖ги Фармони 
мамлакатимизда 
мустақилликнинг 
илк 
йиллариданоқ 
ахборот-
коммуникация технологияларини ҳар томонлама равнақ топтириш, унинг 

---

100 
ҳуқуқий-ташкилий 
ҳамда 
моддий-техник 
базасини 
изчил 
такомиллаштиришга яъни тизимли ѐндошишга алоҳида эътибор қаратиб 
келинаяпти. 
И.А. Каримов айтганларидек ―Илмга интилиш йўқолса, фан тараққий 
этмайди, илму-фан ривожланмаса, жамиятнинг келажагини тасаввур этиб 
бўлмайди‖. 
Қишлоқ хўжалигида иқтисодий ахборот тизимини яратиш бу миллий 
иқтисодиѐт ахборотлаштириш маконини ташкил қилувчи асосий 
омиллардан ҳисобланади. 
Ягона иқтисодий ахборот тизимини яратишдан асосий мақсад 
ҳозирги шароитда вазирликлар, идоралар ва банк тизимини бир-бирлари 
билан алоқаларини замон талабларидан келиб чиққан ҳолда ташкил 
қилишдан иборат бўлиб, бунда ахборотни йиғиш, жамғариш, сақлаш ва 
таҳлил қилиш жараѐнларини шакллантириш ҳисобланади. 
Ўзбекистон Республикасида ягона иқтисодий ахборот тизимини 
яратишнинг асосий шарт-шароитлари ва зарурияти шундан иборатки, 
мавжуд вазирлик идоралар ва молиявий соҳалар ишончли ахборот билан 
таъминланиб иқтисодий ўсишни таъминлаши зарур.. 
Сўнгги йигирма йил давомида ривожланган мамлакатлар ахборот 
фаолиятининг 
кўп 
қисми 
бозор 
инфратузилмасининг 
асосий 
элементларидан бўлиб, бозор муносабатлари таркибига сингиб кетган. 
Ахборот-коммуникациялар бозорининг бозор инфратузилмаси сифатида 
шаклланиши ўтган аср 50 йилларининг иккинчи ярмидан бошланди. 
Ҳозирги кунда бозорнинг ушбу тармоғи ҳар бир мамлакат миллий 
иқтисодининг асосий негизи бўлиб ҳисобланмоқда. Чунки глобал 
иқтисодиѐтни таркиб топтириш учун замонавий ахборот-коммуникациялар 
инфратузилмаси талаб этилмокда. Ишбилармонлик фаолиятининг мақбул 
муҳитини шакллантиршда зарур бўлган турли ахборот, таҳлилий 
материаллар ва уларни тезкор усулда олиш ахборот-коммуникациялар 
технологияларининг ривожланиб бораѐтганлиги эвазига эришилмоқда. 
Барча мамлакатларда телекоммуникация ахборот тармоқлари кенг 
тарқалаяпти. Айниқса «Интернет» ахборот тармоғининг салмоғи кундан-
кунга ортиб бориб дунѐ бўйича глобал ахборот инфратузилмаси, унинг 
асосида эса ахборотлашган жамият шаклланаѐтгани маълум. Хусусан: 
а) халқаро ахборот тармоқларига уланган шахсий компьютерлар ҳар 
бир хонадонга кириб бормоқда; 
б) ахборот тармоқларида янги хил фаолият турлари вужудга 
келаяпти. Жумладан: тармоқда ишлаш, тармоқ муҳитида дам олиш, ижод 
ва кўнгил очиш, тармоқда маориф ва тарбия; 
в) жамиятнинг ҳар бир аъзоси қаерда бўлишидан қатьий назар 
ахборот тармоқлари асосида хоҳлаган мамлакатидан турли хил мавзу 

---

101 
ҳамда йўналишдаги ахборотни тўлиқ ва тезкор суръатда олиш 
имкониятига эга бўлмоқда; 
г) ахборот тармоқлари доирасида мамлакатлар ўртасидаги 
георграфик ва геосиѐсий чегаралар йўқолиб бораяпти. 
Мутахассисларнинг 
фикрича, 
ахборотлашган 
жамиятда 
компьютерлаштириш жараѐни кишиларга ишончли ахборот манбаига 
киришга кенг имконият яратади ҳамда ишлаб чиқариш ва ижтимоий 
соҳаларда ахборот маҳсулотларини қайта ишлашнинг юқори даражасини 
таъминлаш орқали уларни кўп меҳнат ва вақт талаб этувчи ишлардан озод 
этади. Ахборотлашган жамиятда нафақат ишлаб чиқариш жараѐни тубдан 
ўзгаради, балки ҳаѐт мазмуни, хусусан моддий бойликка қараганда 
маданий хордиқ чиқаришнинг ахамияти ортади. Товар ишлаб чиқариш ва 
истеъмол қилишга йўналтирилган индустриал жамиятга нисбатан, 
ахборотлашган жамиятда кўпроқ ақлий меҳнат улушини орттирувчи 
билим, интеллект, ахборот ишлаб чиқарилади ва истеъмол қилинади. 
Турли хилдаги компьютер техникаси асосидаги тизим ва тармоқлар, 
ахборот 
технологиялари 
ҳамда 
алоқа 
телекоммуникациялари 
ахборотлашган жамиятнинг материал ва технологик базаси бўлиб хизмат 
қилади. Бошқача қилиб айтганда, ахборот-коммуникациялар бозори 
товарлар ушбу жамият шаклланишининг негизи саналади. 
Ахборот-коммуникациялар бозорида асосий товар бўлиб ахборот