Ajiniyoz nomidagi

VI-BOB. SAHIFA SOZLAMALARI  
20-Mavzu: Hoshiya 
 
Hoshiya  bu 
–  oddiy  qilib  aytganda,  sahifaning  chap  va  o‘ng  tarafidagi  bo‘sh 
maydon. Ya
’ni unga yozilmaydi. Bo‘sh joy qoldirishdan esa maqsada har xil bo‘lishi 
mumkin.  Masalan,  ayrim  hujjatlarning 
o‘zining  formati  bor.  Ular  uchun  aniq 
belgilangan hoshiya hajmi mavjud. Ular referat, diplom ishi, hisobot va hokazolar. Har 
ЛТttК  СuУУКtnТ  qК’Лul  qТlКНТРКn  tКsСФТlotnТnР  СКm  o‘zining  hoshiya  uchun  talablari 
b
o‘lishi mumkin. Masalan, nashriyotlar. Hoshiyaning yana bitta vazifasi, shunchaki 
hujjat  tikilganidan  keyin, 
o‘qishni  qulay  qilish.  Odatda  shu  sababli  chap  tarafdan 
hoshiya kattaroq qoldiriladi. Worda dasturida hujjat odatiy hoshiya sozlamalari bilan 
вКrКtТlКНТ. ВК’nТ СuУУКtnТnР pКstФТ vК ustФТ qТsmТНКРТ bo‘sh maydon 2sm, chap tarafdagi 
Hos
hiy
a 
1-rasm 

---

70 
 
b
o‘sh maydon 3sm, hamda o‘ng tarafdagi bo‘sh maydon 1,5sm bo‘ladi. Albatta, biz 
buni 
o‘zgartirishimiz  mumkin.  Buning  bir  nechta  usuli  bor.  Birinchi  ko‘rib 
chiqadiganimiz,  lineyka  orqali  sozlash.  Yuqorida  joylashgan  lineykaga  nazar 
tashlasangiz  uning  chap  va 
o‘ng  tarafida  ko‘kimtir  joy  mavjud.  Ular  chap  tarafda 
joylashgan  vertikal  lineykada  ham  mavjud.  Aynan  shular  bizga,  hoshiya  qayerdan 
boshlanib,  qayerda  tugashini  k
o‘rsatadi. Agar ularning birining ustiga kursorni olib 
borsak, kursorning k
o‘rinishi ikki taraflamali strelkaga o‘zgaradi (1-rasmda yuqorida 
keltirilganlarni qizil chiziqlar va belgilar orqali tasvirlaganmiz).  
 
Bu  esa,  sichqonchaning  chap  tarafini  bosib  ushlab  turib,  sudrashimiz 
mumkinligidan  dalolat  beradi.  Bu  strelkadan  ushlab,  sudrashimiz  va  shu  bilan  bir 
qatorda  bu 
o‘zgarishlarni  lineykaga  qaragan  holda  yuqori  va  pastki  bo‘sh 
maydonlarning kengligini sozlashimiz mumkin b
o‘ladi.  
Yuqoridagi gorizontal lineykada esa, qumsoatga 
o‘xshash belgini ko‘rishimiz mumkin 
(2-rasmda qizil t
o‘rtburchakka olib ko‘rsatilgan). Uning yuqori qismidan ushlab turib 
sudrasak,  yozuv  kursori  qaysi  abzatsda  turgan  b
o‘lsa,  o‘sha  abzatsning  birinchi 
qatorining boshlanish joyini belgilash uchun xizmat qiladi. Bu degani, yozuv kursori 
abzatsning ichida b
o‘lsa bas. Abzats ichiga kursorni joylashtirib, qumsoatning pastki 
qismini  sichqonchaning  chap  tarafini  bosib  ushlagan  holda  haraka
tlКntТrsКФ  вК’nТ 
sudrasak  kursor  ichida  turgan  abzatsning  barcha  qatorlari  boshlanish  joyini 
belgilaymiz. 
O‘ng  tarafdagi  belgi  (3-rasmda  keltirilgan)  orqali  esa  faqatgina, 
abzatsning tugash joyini belgilashimiz mumkin.  
Lekin,  bunday  patki  yoki  ustki  belgi  ustiga  kursorni  olib  bormasdan, 
o‘rtasida tutib 
tursak, bizga tanish b
o‘lgan vertikal lineykada paydo bo‘lgan ikki taraflama (4-rasmda 
keltirilgan) strelka hosil b
o‘ladi.  
Bu  belgilarni  ushlab  sudrab  hoshiyani  sozlaganimizda,  sozlamalar  butun  boshli 
СuУУКtРК tК’sТr qТlКНТ.   
4-rasm 
2-rasm 
3-rasm 

---

71 
 
 
Faqat bitta betni sozlash uchun esa, tasmaning