Kanali mahsuloti

@ImtihonJavoblari2021Uz 

kanali mahsuloti 

 

 

7 

 

 

 

masala dolzarb strategic ahamiyatga ega ekanligiga amin bo‘lamiz. Surxondaryo 

viloyati  hududi  Toshg‘uzor  –  Boysun  –  Qumqo‘rg‘on,  Xorazm  viloyati  va 

Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  Uchquduq  –  Miskin  –  Nukus,  Farg‘ona  vodiy  si 

Angren  –  Pop  temiryo‘llari  qurilishi  bilan  O‘zbekistonning  yagona  temiryo‘llar 

tarmog‘i  bilan  bog‘landi.  Natijada  mamlakatimizning  transport  xavfsizligi  va 

mustaqilligi  ta’minlandi.  Hozirgi  vaqtda  Navoiy  va  Buxoro  viloyatlarini 

Qoraqalpog‘iston Respublikasi bilan nisbatan qisqa masofada bog‘lab qo‘yadigan 

Konimex-Miskin  temiryo‘li  hamda  Urganchdan  xalqaro  turizm  markazi 

hisoblangan  Xiva  shahriga  tomon  temiryo‘l  qurilmoqda.  Bundan  tashqari, 

O‘zbekistonda  temiryo‘llarni  elektrlashtirish  va  tezyurar  poyezd  yo‘nalishlarini 

barpo etish bo‘yicha ham salmoqli ishlar amalga oshirildi. Jumladan, Toshkent – 

Samarqand  yo‘nalishi  bo‘yicha  “Afrosiyob”,  Toshkent  –  Qarshi  yo‘nalishida 

“Nasaf”,  Toshkentdan  Buxorogacha  “Sharq”  tezyurar  poyezdlar  qatnovi  yo‘lga 

qo‘yildi.  Endi  esa  Qarshi  –  Termiz,  Qarshi  –  Kitob  va  boshqa  temiryo‘llarini 

elektrlashtirish  ishlari  ham  boshlangan.  Bular  poyoniga  yetganidan  so‘ng, 

respublikamizdagi  tezyurar  poyezd  yo‘nalishlarining  geografi  yasi  yanada 

kengayishi kutilmoqda.  

2. «Geografik  qobiq»  va  «Eroziya»  atamalarining  mazmun-mohiyatini  tushuntiring.        

Geografi  k  qobiqning  mohiyati  shundaki,  faqat  undagina  suv  uch  xil  holatda 

uchraydi, hayvonlar va o‘simliklar yashaydi, tuproq qoplami hosil bo‘ladi, turli tog‘ 

jinslari  va  relyef  shakllari  vujudga  keladi,  quyosh  energiyasi  to‘planadi  va 

xususiyatlarini o‘zgartiradi. Eng asosiysi, hayot mavjud, kishilik jamiyati faqat shu 

qobiqda paydo bo‘lib yashamoqda  va rivojlanmoqda.  

Geografi k qobiq juda murakkab tuzilgan bo‘lib, unda 3 tarkibiy tu- 

zilish darajalari ajratiladi: geokomponentli, geosferali, geotizimli. 

Geokomponentli eng sodda tuzilish darajasi. Geokomponentlar yer 

yuzidagi bir xil holatdagi (qattiq, suyuq, gazsimon) moddalardir. Bular 

tog‘ jinslari, tuproq, suv, havo, o‘simlik va hayvonlar.  

Geosferali tuzilish bitta geokomponentdan tashkil topgan geosferalar- dan 

iborat. Geosferalar geografi k qobiqning vertikal tuzilishini belgi- laydi, ular 

solishtirma og‘irligi bo‘yicha vertikal tabaqalanib joylash- gan: litosfera, 

gidrosfera, atmosfera va biosfera. Litosfera, gidrosfera va atmosfera deyarli bir 

xil moddalardan tarkib topgan va uzluksiz, yaxlit qobiqni hosil qiladi. Biosfera 

esa tirik moddalar tarqalgan qobiq bo‘lib, yaxlit qobiq hosil qilmaydi. U 

boshqa qobiqlar tarkibiga kiradi va yuqorida aytilgan qobiqlarning tutashgan 

joyida yupqa qatlamni hosil qiladi.  

  

3. Dunyoning  siyosiy  xaritasidan  Skandinaviya  davlatlarini  ko‘rsating.  Ushbu 

davlatlarning  poytaxtlaridan  qaysi  biri  ekvatordan  eng  uzoqda  joylashgan?  Bu 

shaharning geografik koordinatalarini aniqlang.