Ish haqi to'g'risidagi turli XIL nazariyalar

Kirish 

Kurs ishi mavzusining dolzarbligi.  

Jamiyatda  yoki  alohida  olingan  mamlakatda  yaratilgan  mahsulotning 

taqsimlanish  tamoyillari,  shakllari,  usullari  muhim  muammo  bo’lib,  iqtisodchilar 

e’tiborini  jalb  etib  hamda  ular  o’rtasida  turli  tortishuvlarga  sabab  bo’lib  keladi.  

Shunga ko’ra, kishilarning hayot kechirishi va turmush darajasini aniqlab beruvchi 

daromadlarning  asosiy  turi  bo’lgan  ish  haqini  tahlil  qilish  muhim  ahamiyat  kasb 

etadi. 

O’zbekiston  Respublikasi bozor  munosabatlariga o’tgan  davrdan to  hozirga 

qadar xalq xo’jaligining barcha tarmoqlarida muhim o’zgarishlar sodir bo’lmoqda. 

Korxonalarda,  tashkilotlar  va  idoralarda  mehnatni  tashkil  etish  va  uning 

samaradorligini oshirish yo’llari muhim muammolardan biri bo’lib qolmoqda. Xalq 

turmush  farovonligini  oshirish  Respublikamiz  Prezidenti  tomonidan  belgilab 

berilgan  iqtisodiy  islohotlarning  bosh  maqsadidir.  Bu  vazifani  muvaffaqiyatli  hal 

etish  juda  keng  ko’lamli  ijtimoiy-iqtisodiy  muammolar  yechimini  topishni  taqazo 

qiladi.  Ma’lumki,  xalq  xo’jaligi  ishlab  chiqarishida,  turli  sohalar  va  jamiyat 

qatlamlarida,  ish  joylarida  korxonalar  ishini  to’g’ri  yo’lga  qo’yish,  tashkil  etish, 

moddiy  texnika  bazasini  mustahkamlash,  xodimlarga  ijtimoiy  adolat  prinsiplari 

asosida  ish  haqi  to’lashni  tashkillashtirish  taraqqiyotni  ta’minlashda  muhim  rol 

o’ynaydi. 

Ish haqi  -   tashkilot xodimlarining asosiy daromad  manbai, uning yordami 

bilan  mehnat  va  iste'mol  o'lchovi  nazorat  qilinadi.  Ish  haqi  iqtisodiyotni 

boshqarishning eng muhim vositasidir, shuning uchun davlat mehnatni tashkil qilish 

va ish haqining huquqiy asoslariga alohida e'tibor beradi.  

Bugungi  kunda  mamlakatimizda  olib  borilayotgan  islohotlarning  bosh 

maqsadi  ham  aholining  daromadlarini,  jumladan  ish  haqlari  miqdorini  oshirish 

hisoblanadi. Bu to’g’risida prezidentimiz Sh.M. Mirziyoyev ham quyidagi fikrlarni 

bildirganlar:  “Aholi  daromadlarini  oshirish,  qo’shimcha  ish  o’rinlari  yaratish, 

mahsulot  ishlab  chiqarishni  ko’paytirish  uchun  bizga  yangi-yangi  bozorlar  kerak. 

Buning uchun bozor iqtisodiyoti va davr talablariga mos ko’plab qonun va qarorlarni 

---

3 

 

qabul qilayapmiz. Lekin, afsuski, ularni ijro qiladigan ko’pgina amaldorlar hali ham 

eskicha ish uslubi, rasmiyatchilik va befarqlikdan qutulgani yo’q”

1

. 

Mazkur  bildirilgan  fikrlar  mazkur  kurs  ishining  naqadar  dolzarb  ahamiyat 

kasb etishini asoslab beradi.