Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

3.  Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosida iqtisodiy tahlil 
vazifalarini yechishni tashkil qilish 
Iqtisodiy  tahlilning  vazifalari  bu  tahliliy  ma‘lumotlarni  axborot-
kommunikatsiya  texnologiyalari  va  statistik  usullarga  asoslangan  holda  yo‗lga 
qo‗yishdir. Ular yordamida mamlakat va uning ayrim mintaqalari iqtisodiyoti turli 
sohalarining rivojlanishini doimiy va har tomonlama o‗rganiladi. 
Tahliliy majmualarda qo‗llaniladigan ADP tarkibiga «Olimp» (statistik tahlil 
va  bashorat  qilish  elektron  tizimi)  va  «Mezozavr»  (vaqtli  qatorlar  statistik  tahlili 
tizimi) va boshqalar kabi keng foydalaniladigan dasturiy mahsulotlar kiradi. 
«Olimp»  amaliy  dasturlar  paketi.  «Olimp»  paketi  ma‘lumotlarni  statistik 
usullar  asosida  qayta  ishlashni  avtomatlashtirishga  mo‗ljallangan.  «Olimp» 
standart  konfiguratsiyali  SHKda  va  WINDOWS  operatsion  tizimi  boshqaruvi 
ostida  ishlaydi.  Paketdan  ham  yangi,  ham  statistika  sohasidagi  ekspertlar 
foydalanishi  mumkin.  Hozirgi  paytda  «Olimp»  statistik  tahlil  va  ma‘lumotlar 
asosida bashoratlash uchun mo‗ljallangan eng yaxshi ADPlardan biridir. 
ADP tarkibiga asosiy dasturlardan tashqari quyidagilar kiradi: 
•  MNCALC elektron jadvali; 
•  AIT (amaliy ijtimoiy tadqiqotlar) amaliy statistik tadqiqotlar so‗rovlarini 
tayyorlash va kiritish dasturi. 
«Olimp»  ADP  ma‘lumotlarning  statistik  taxlil  qilinishi  va  bashoratlanishi 
bo‗yicha  tadqiqotlarning  dastlabki  ma‘lumotlarini  kiritish,  ularni  tekshirish  va 
ko‗zdan  o‗tkazishdan  boshlab  to  amaliy  statistika  zamonaviy  usullarining  keng 
majmuasi  asosida  hisoblash  va  natijalarni  tahlil  qilishni  o‗tkazish  bilan  tugovchi 
to‗liq davriyligini tashkil qilishga imkon beradi. 
Vazifaviy nuqtai nazardan ADPga quyidagilar kiradi:  ma‘lumotlar muharriri, 
ma‘lumotlarni  grafik  ko‗rinishida  aks  ettirish  vositalari  va  o‗zgartirish  utilitalari 
hamda statistik tahlil usullarini amalga oshirish dasturlari. 
Ma‘lumotlar  muharriri  dastlabki  ma‘lumotlarni  kiritish,  ko‗rib  chiqish  va 
tahrir  qilishni  (shu  jumladan  operator  tomonidan  amalga  oshiriladigan 
kuzatishlarni) ta‘minlaydi. 
Ma‘lumotlarni  grafik  usulida  aks  ettirish  vositalari  ekranga  turli  grafiklarni 
chiqarish  hamda  ularni  bundan  keyin  foydalanish  uchun  magnit  diskda  saqlashga 
imkon beradi. 
Ma‘lumotlarni 
o‗zgartirish 
utilitalari 
ma‘lumotlarning 
arifmetik 
o‗zgarishlarini,  navlarga  ajratishning  har  xil  turlarini  (shu  jumladan  bir  necha 

---