A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

'  ~™snu  @uy ls 
buyumlar  tayyorlanadi.  Quyma  presslashning 
у  о  i  i an press as 
afzalligi  shundan  iboratki,  bu  usul  murakkab 
sxemasi^atta^  о  is  i  armaturadan  foydalanib  nihoyatda  murakkab 
shaklli  va  aniq  oicham li  buyumlar  hosil 
qilishga  imkon  beradi.  Bu  usulda  mashina  va 
asboblaming xilma-xil  detallari,  shu jumladan chuqurliklari, teshiklari 
va rezbalari boigan detallar ham tayyorlanadi.
99

---

Pollmerlardan  buyumlar tayyorlashning boshqa usullari.  Yirik 
gabaritli  buyumlar  qoliplash.  Plastmassalardan  yirik  gabaritli  korpus 
buyumlar  (masalan,  kema  korpuslari,  avtomobil  kuzovlari  va  shu 
kabilar)  tayyorlash  uchun  yuqorida  ko‘rib  o‘tilgan  usullar yaramaydi, 
chunki bunda katta va murakkab asbob-uskunalar kerak bo‘ladi.
Yirik  gabaritli  buyumlar  olish  uchun,  ko‘pincha,  ustma-ust  quyib 
kontakt usulida qoliplash usuli, qop usuli qo‘llaniladi.
Ustma-ust  quyib  kontaktli  qoliplashda 
(6.14-rasm)  armaturelovchi  material  qolipga 
joylashtiriladi  va  cho‘tka  yoki  pulverizator 
yordamida  suyuq  bog‘ lovchi  modda  bilan 
(ba’zan bir necha marta) ho‘llanadi;  shundan 
keyin  kompozitsiya  sellofan  bilan  qoplanib, 
havoni  chiqarib yuborish,  buyumni  tekislash 
va  uning  zich  kontaktda  bo‘lishini  (tegib 
turishini)  ta’minlash  uchun  qolip  devorlari 
tomon  roliklar  yurgizib  chiqiladi.  So‘ngra 
bog‘lovchi  modda  xona  haroratida  yoki 
ozroq qizdirilgan holda qotiriladi.
Armaturalovchi 
to ‘ldirgich 
sifatida, 
ko‘pincha,  shisha  to‘qima  va  shisha  tola, 
bog‘lovchi  sifatida  esa  fenol,  epoksid  va 
to ‘yinmagan poliefir smolalari ishlatiladi.
Bu  usulda  toidirgichga  bogiovchi 
modda 
shimdirib 
olinadi, 
bu 
holda 
armaturani bogiovchi modda bilan hoilashga ehtiyoj  boim aydi.