12.4-rasm. Yangi tipdagiplazmokimyoviy reaktor: 1-korpus,
2-plazmagenerator, 3-koaksial tirqishlar, 4-soplo, 5 ,7-silindrlar,
6-teshik, 8-kesik, 9-elektrokalorifer, 10-chiqish teshiklari.
Reaktordagi plazma holatidagi mahsulotning tiklanish jarayoni
juda qisqa vaqtda sodir bo‘ladi. Reaktordagi plazma holatidagi
mahsulot temperaturasining tez tushib ketishi oqibatida ma’lum
miqdordagi volfram kukunlari tiklanmay qoladi. Ushbu holatni
to ‘g‘rilash maqsadida quyidagi tuzilishga ega bo‘lgan, yangi turdagi
reaktor taklif etilmoqda. 12.4-rasmda yangi turdagi plazmakimyoviy
reaktoming ko‘ndalang kesimi bo‘yicha chizmasi keltirilgan;
Plazmagenerator molibden va zanglamas po‘latda tayyorlangan ikkita
silindrlardan tashkil topgan. Korpusning markaziy o ‘qi bo‘ylab
koksial o‘rnatilgan ikkita yarim silindrlar (5) va (7) o ‘rnatilgan.
Markazda o ‘matilgan 5 silindrda, uning butun yuzasi bo‘ylab
gazsimon reagentni uzatish uchun shaxmat tartibida joylashtirilgan
sopel vazifasini bajaruvchi tangensial teshik (
6
) lar oinatilgan. Si-
lindrlar oralig‘iga haydalayotgan vodorodni qizdirish uchun molibden
simidan yasalgan qizdirgich o ‘matilgan.
Olingan kukunlami tadqiq qilish shuni ko‘rsatdiki, yangi turdagi
reaktor bilan jihozlangan qurilma cho‘kish kamerasida deyarli kukun
topilmadi, bu volfram uch oksidini qariyb to iiq tiklanganligi va
volframning UDKlari filtrlarga tushganligidan dalolat beradi. Shunday
qilib, yangi plazmokimyoviy reaktorda o ‘tkazilgan texnologik sinov
tahlillaridan kelib chiqib quyidagi xulosalami berish mumkin:
•xomashyoni qayta ishlash miqdori 95% ga ortadi;
•jarayonni boshqarish yaxshilanadi hamda volfram UDK olindi;
•granulometrik tarkibning bir xilligi ortdi;
•tiklash jarayoniga ketadigan vaqt qisqardi;
•to iiq tiklangan plazma kukuni quyidagi tavsiflarga ega b oidi:
mahsulot tarkibidagi kislorod miqdori 0,5 % va Fisher bo‘yicha
volfram donalarining oicham i 0,07-0,09 mkm.
Mahsulot ishlab chiqarish jarayonida material yoki yarim tayyor
mahsulot, xomashyo shakli, xossalari va holatini o ‘zgartiradigan
usullar majmuyiga texnologiya deyiladi.
Moddaga plazma nurlanishining tushishi asosan energiya
oqimining zichligiga, davomiyligiga, nurlanish toiqinining uzunligiga
va moddaning fizikaviy xossalariga bo giiq . Nurlanishning bir qismi
qaytadi, qolgan qismi esa yutiladi. Agar nurlanish zichligi katta
boim asa (< 10ю Vt/m2), nurlanishning yutilgan qismi energiyasi
issiqlik diffuziyasi y o ii bilan material bo‘ylab tarqaladigan issiqlikka
aylanadi.
Nurlanishning ancha yuqori zichligida yuzanining intensiv
moslashib qizishi (harorat 10
10
K/s gacha ko‘tariladi), yuz beradi va
qaytish layoqati o ‘zining teng yarmiga tushib ketadi. Shunday qilib,
reaktorda taxminan chuqurligi (Qr)m bo ig an erigan vanna hosil
b oiadi. Bunda g-issiqlik o ‘tkazuvchanlik, г-plazm a impulsining
davomiyligi. Nurlanish oqimi zichligining ko‘tarilishi erigan vanna
yuzasining qaynash nuqtasiga to‘g‘ri
keladigan
haroratgacha
ko‘tarilishiga olib keladi. Bunday holat yutilgan energiya taxminan
zaxira bugianish issiqligiga Z-steng boiganda sodir bo iad i va
quyidagicha aniqlanadi:
218
5
Do'stlaringiz bilan baham: |