A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion


  PAYVANDLASH VA PAYVANDLASH USULLARI



Download 6,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet140/240
Sana31.12.2021
Hajmi6,21 Mb.
#235175
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   240
10.  PAYVANDLASH VA PAYVANDLASH USULLARI
10.1.  Payvandlash to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar. Materiallami 
payvandlash asoslari
Ma’lumki,  mamlakatimizda  fan-texnikani jadal  rivojlantirish  eng 
asosiy  va  muhim  masalalardan  hisoblanadi.  Sanoat  korxonalarida 
mehnat  unumdorligini  oshirish,  mehnat  sharoitini  yaxshilash, 
metallarga  ishlov  berish  uslublarini  takomillashtirish,  ayniqsa 
payvandlashning  yanada  oqilona  va  ilg‘or  usullarini  joriy  qilish 
muhim  vazifalardandir.  Buning  uchun  esa,  aw alo,  metallni  tejab 
sarflash,  mustahkam  birikmalar  (detallar)  olish  imkonini  beradigan 
texnologiyalarni  ishlab  chiqish,  oson  va tez bajariladigan jarayonlarni 
tatbiq  etish  talab  qilinadi.  Masalan,  faqat  turli  qurilish  tuzilishlarini 
payvandlab biriktirish jarayonida 20 %  ga yaqin metall tejaladi.
Nikolay  Nikolayevich  Benardos  (1842-1905)  texnikaning  turli 
sohalariga  oid  ko'pgina  ixtirolar  muallifidir.  U  1882-yiida  payvand- 
lashda  elektr  yoyini  qo‘lladi.  Hozirgi  vaqtda  deyarli  hamma  turlari: 
ko‘mir  va  metall  elektrodlar  bilan  payvandlash,  shu jumladan,  flyus 
ostida  payvandlash,  ikki  elektrod  orasida  yonayotgan  bilvosita  ta’sir 
etadigan yoy bilan payvandlashni u taklif etgan. N. N.  Benardos yoyni 
magnit bilan boshqarish hamda ko‘mir va metall  elektrodlar bilan pay­
vandlash avtomatlarini ham taklif etgan.
Muhandis  Nikolay  Gavrilovich  Slavyanov  (1854-1897)  jahonda 
birinchi  bo‘lib  o ‘zgarmas  tok  bilan  ishlaydigan  payvandlash 
generatori  loyihasini  ishlab  chiqdi.  Payvandlash  jarayoni  uch  sinfga 
(DS  19521-74) termik,  termomexanik hamda mexanik payvandlashga 
ajratiladi.  Payvandlashning  termik  sinfi  metallni  suyuqlantirib 
payvandlash  turlarini  o ‘z  ichiga  oladi.  Termomexanik  sinfga  issiqlik 
energiyasidan  foydalangan  holda  bosim  ostida  payvandlash  turlari 
kiradi.  Payvandlashning  mexanik  sinfiga  qo‘shimcha  mexanik 
energiya bilan bosim ostida payvandlashning turlari kiradi.
Ishlatiladigan  energiya  turlariga  ko‘ra,  payvandlash  quyidagi 
asosiy turlarga bo‘linadi:
156


-   yaxlit  qizdirib  bosim  ostida  payvandlash;  temirchilik  usulida 
prokatlab, siqib payvandlash;
-muayyan joyni qizdirib bosim ostida payvandlash, kontakt usuli­
da, induksion presslab, yoy-presslab, duffiizion payvandlash;
-   metallni  tashqi  issiqlik  manbayi  bilan  qizdirmay,  bosim  ostida 
payvandlash, ultratovush vositasida,  sovuq holatda,  ishqalab, portlatib, 
magnit-impuls usulida payvandlash;
-   suyuqlantirib  payvandlash,  elektr  yoyi,  gaz  alangasida,  termik 
usulda,  elektr-shlak  usulida,  elektron  nur,  lazer  nuri,  plazma  bilan 
payvandlash.

Download 6,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish