Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Birlamchi aktivlar – bankning kreditlar bo‘yicha barcha 

yo‘qotishlarini qoplaydigan mablag‘lardir. 

[270]. Banklar mablag‘lar yo‘qligi tufayli to‘lovga qobiliyatsizlik, 

moliyaviy va xo‘jalik faoliyatini davom ettirish imkoniyatiga ega 

bo‘lmaslik riskidan ehtiyot bo‘lishlari lozim. Agar bank berilgan kredit 

talabnomasini yaxshilab tahlil qilmasdan, juda katta miqdorda kreditlar 

---

 

422

bergan bo‘lsa, ularning qaytmaslik ehtimoli mavjud bo‘lsa, bunday 

«yomon» kreditlar bankka katta zarar keltirishi mumkin. 

Bank jalb qilgan depozitlarni qaytarish yoki kredit berishi uchun 

mablag‘larning yetishmaslik riskidan doimo xavotirda bo‘ladi. Bunday 

risk  muvozanatlanmagan likvidlik riski deb atalib, bunda bank 

o‘zining naqd pulga bo‘lgan talabini qondirish uchun juda yuqori foiz 

stavkasi bilan qo‘shimcha depozit mablag‘larini jalb qilishga majbur 

bo‘ladi. 

Bu esa, o‘z navbatida, bank daromadi va kapitalining kamayib 

ketishiga sabab bo‘ladi. Amaliyotda bunday risklar kamroq uchraydi. 

Chunki bank bunday risk kutilayotganini sezishi bilanoq, banklararo 

bozorga murojaat qiladi va o‘z mavqeyini yaxshilab olishga harakat 

qiladi.  

Bu risklar, avvalo, bank daromadiga ta’sir qilsa, ikkinchidan, bank 

resurslaridagi o‘zgarishlarga hamda bank mijozlarining unga bo‘lgan 

ishonchidagi o‘zgarishlarga ta’sir ko‘rsatadi. Eng muhimi, bu riskning 

ortishi bankka nisbatan bank faoliyatini tartibga solib turuvchi 

organlarning qattiq choralar ko‘rib turishiga sabab bo‘ladi.  

Muvozanatlanmagan likvidlik riski R

ml

 quyidagi usullarda 

aniqlanadi: