Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Birinchi bosqich. Importyor tovarning jo‘natishga tayyorligi 

to‘g‘risida xabar olgandan keyin o‘z bankiga (bank-emitent) eksport 

bankida ma’lum summa va muddatga akkreditiv topshirig‘ini beradi. 

Akkreditiv ochish topshirig‘i bilan birga akkreditiv berilishi uchun talab 

qilinadigan hujjatlar ro‘yxati ko‘rsatiladi. 

Ikkinchi bosqich. Bank-emitentga tegishli bankda akkreditiv 

ochiladi va eksportyorga bu haqda habar qilinadi, zarur bo‘lsa akkreditiv 

ochilganligi tasdiqlanadi. 

Uchinchi bosqich. Tovarni jo‘natgan eksportyor bankka talab 

etilgan hujjatlarni taqdim etadi va tovar uchun tegishli to‘lovni oladi 

(odatda u eksportyorning hisobvarag‘iga o‘tkaziladi). 

To‘rtinchi bosqich. Eksportyor banki tovar hujjatlarini bank emi-

tentga yuboradi, o‘z navbatida, bu hujjatlarni importyorga taqdim etadi 

va akkreditiv summasini qoplaydi (importyor bu summani to‘lab 

beradi). 

Majburiyat turiga ko‘ra, bank akkreditivi «chaqirib olinadigan» va 

«chaqirib olinmaydigan» tasdiqlangan bo‘ladi. «Chaqirib olinadigan» 

akkreditiv muddatdan ilgari importyor yoki bank-emitent ko‘rsatmasiga 

binoan bekor qilishi mumkin. Bunday akkreditiv eksportyor manfaat-

lariga javob bermaydi va amaliyotda kam uchraydi. «Chaqirilmaydi-

gan» akkreditiv eksportyor ruxsatisiz bekor qilinishi yoki o‘zgartirilishi 

mumkin emas. U bank-emitentga eksportyorga to‘lovni amalga oshirish 

yoki trattani akseptlashning qat’iy majburiyatini o‘z zimmasiga oladi. 

Eksportyor uchun «chaqirilmaydigan» akkreditiv qo‘llanilishi jihatdan 

afzal hisoblanadi. Agar bank-emitent akkreditivni ochuvchi bankka 

valuta qoplamasini jo‘natsa, akkreditiv ta’minlangan, aks holda 

ta’minlanmagan deyiladi. 

Inkasso  – xaridor hisobvarag‘idan pul summasini olish bo‘yicha 

bank harakati bo‘lib, mijozga xizmat ko‘rsatish hisob-kitob hujjatlari 

asosida va xaridorning o‘z topshirig‘iga ko‘ra amalga oshiriladi.