Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

[167].  Xalqaro hisob-kitoblarning yana bir vositasi bank cheki 

hisoblanadi. U bankning joriy hisobidan muayyan summani berish yoki 

boshqa hisobga o‘tkazish haqida bankka berilgan yozma farmoyishni 

ifoda etadi. Boshqacha qilib aytganda, bank cheki uni yozib (to‘ldirib) 

beruvchi bankning o‘z vakillik bankiga uning joriy hisobvarag‘idan chek 

egasiga muayyan summani o‘tkazish haqidagi yozma buyrug‘idir. 

---

 

272

Veksel  – bu muayyan miqdordagi qarzni belgilangan muddatda 

qat’iy to‘lash majburiyati yuklangan, qonun bilan tasdiqlangan holatda 

to‘ldirib rasmiylashtirilgan qarzdorlik tilxati. Bank vekseli esa bu 

o‘tkazma veksel (tratta) bo‘lib, bank tomonidan xorijiy bank korres-

pondent schyotiga to‘lash uchun beriladi. Bunda xalqaro banklar o‘tkaz-

ma veksellarni chiqaradi va to‘lovga qabul qiladi. Trattalar oq (ismi, 

familiyasi yozilmagan) o‘tkazma yoki oq muddatli, tijorat va bank 

trattalari turlariga bo‘linishi mumkin. 

Eksport qiluvchilar xorijiy importchilarga beradigan tijorat 

veksellari asosida banklar, tovarlar va xizmatlarga haq to‘lashi mumkin. 

Agar oq tijorat vekselidan foydalanilsa, naqd pulli hisob-kitob shakliga 

rioya qilinadi. Agar muddatli trattadan foydalanilsa, hisob-kitob kreditga 

bajariladi. Bank veksellari tijorat veksellariga nibatan kengroq tarqalgan. 

Import qiluvchilar bank veksellarini milliy va xalqaro banklardan sotib 

olib, o‘z qarz majburiyatlarini uzish uchun eksport qiluvchilarga 

jo‘natadi. 

O‘tkazma veksel egasi trassant, veksel bo‘yicha qarzdor trassat 

deb yuritiladi. Vekselning amal qilish muddatini cho‘zish veksel 

prolongatsiyasi deb ataladi. U qonunga muvofiq yoki qarzdor va qarz 

beruvchining o‘zaro kelishuviga ko‘ra rasmiylashtiriladi.