“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

10.8-chizma Flanetsli truba va kranshteyin. 
 
 
10.9-chizma Blokning burchak ostidagi ko’rinishlari. 

---

 
 
10.10-chizmada  murakkab  blokni  ikki  AP  ko’rinishi  tasvirlangan.  Bu 
ko’rinishda  blok  qiya  tasvirlangan  va  balandliklarining  o’lchamini  oldingi 
holatlardagidek  oson  o’lchab  bo’lmaydi.  Bu  baza  chizig’i  orqali  aylantirilib 
chiziladi. Barcha burchaklaridagi balandliklar shu baza chizig’idan o’lchanadi. AP 
ustidagi  baza  chizig’i  proyeksiya  chiziqlariga  nisbatan  90   burchak  ostida 
chizilishiga e’tibor bering. 
 
10.10-chizma 
Agar  kontur  chiziqlar  aylana  va  egri  chiziqlardan  iborat  bo’lsa  masalani 
yechish yuqoridagilarga o’xshashdir. Egri chiziqda bir necha nuqtalarni belgilang 
va  ular  orasidagi  masofani  qulay  bo’lgan  baza  chizig’idan  o’lchang.  10.11-
chizmada  a,b,c,d,  e  va  hakazo  o’lchamlar  berilgan.  Bu  nuqtalarning  holati 
gorizontal ko’rinishda belgilangan va ular AEga proyeksiyalangan.  a dan f gacha 
bo’lgan  o’lchamlar  AE  da  belgilanadi  va  nuqtalar  qo’l  yordamida  aniq  qilib 
tutashtiriladi. 
Yana  shuni  aytib  o’tish  lozimki  birinchi  va  uchinchi  ortogonal 
proyeksiyalarning farqi yuqoridagi masalalarda keltirilganidek, birinchi orthogonal 
proektsiyada  bir  tomondan  qaraganda  siz  nimani  ko’rsangiz  boshqa  tomonga 
chizasiz.  Uchinchi  ortogonal  proektsiyada  esa  bir  tomondan  qarasangiz  o’sha 
tomonga chizasiz.  
Quyida ortogonal proyeksiyalarda ko’p tarqalgan geometrik buyumlarning 
yuzalari berilgan. 

---